بیانیه جدید سازمان آتش نشانی در خصوص مرگ خاموش

“آگاه سازی شهروندان نسبت به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن و پیشگیری از مرگ خاموش”

طبق بیانیه صادرشده از سوی سازمان آتش نشانی طرح آگاه سازی شهروندان نسبت به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن و پیشگیری از مرگ خاموش در آبان ماه سال 1401 در سراسر کشور آغاز شده است.

طبق گزارش پایگاه خبری 125 پیرو دستور مدیرعامل آتش نشانی ، با آغاز فصل زمستان و کاهش دما و استفاده مردم از وسایل گرمایشی ، هفته سوم آبان ماه سال جاری به عنوان هفته کاهش مخاطرات گاز مونوکسید کربن در سراسر کشور نام گذاری شد.

قطعا شما هم همچون سایر افراد اسم قاتل نامرئی یا مرگ خاموش را شنیده اید ولی نسبت به آن آگاهی ندارید. در این مقاله سعی کردیم تا شما را با خطرات گاز مونوکسید کربن یا به قول معروف مرگ خاموش آشنا کنیم:

«مونوکسید کربن»

آیا تا به احتمال چیزی در مورد قاتل نامرئی شنیده اید؟

گاز مونوکسید کربن به نام قاتل نامرئی شناخته شده است ، گازیست بی رنگ و بی بو که همه ساله به خصوص در فصل سرما جان افراد زیادی را گرفته است.

میل ترکیبی مونوکسید کربن با هموگلوبین خون 300 برابر بیشتر از اکسیژن است به همین علت اگر مونوکسید کربن وارد سیستم تنفسی شود با گلبول قرمز ترکیب می شود و اجازه ترکیب اکسیژن با گلبول قرمز را نمی دهد که در نتیجه اکسیژن به سایر بافت های بدن مخصوصا سلول های عصبی نمی رسد و آن را فلج می کند. در خون همه ما حدود 5 درصد CO وجود دارد ولی اگر این میزان به 20 درصد برسد موجب مسمومیت و در نتیجه مرگ می شود.

نزدیک فصل زمستان است و استفاده از وسایل گرمایشی در این فصل بیشتر است که رعایت نکردن موازین ایمنی در خصوص این وسایل موجب مرگ می شود که هر سال افراد زیادی به دلیل استنشاق این گاز به خصوص در زمان خواب جان خود را از دست می دهند.

چراغ های خوراک پزی ، بخاری ها ، آبگرمکن های گازی و نفتی و… وسایلی هستند که در صورت سوختن ناقص سوخت ، گاز مونوکسید کربن تولید می شود که بسیار خطرناک و کشنده است.

مونوکسید کربن چگونه می کشد؟

زمانیکه گاز مونوکسید کربن را تنفس می کنید این گاز به راحتی از طریق ریه وارد خون می شود و با هموگلوبین ترکیب می شود. هموگلوبین ترکیبی است که در گلبول های قرمز قرار دارد و اکسیژن را به سایر سلول های بدن می رساند و زمانیکه مونوکسید به آن می رسد دیگر اکسیژن را رها نمی کند.

مغز و سایر بافت ها به اکسیژن نیاز دارند ، وقتی این ترکیب ایجاد می شود اکسیژن به سایر بافت ها نمی رسد و به سرعت باعث مسمومیت می شود و عصب را فلج می کند و فرد مسموم را به خوابی عمیق میبرد.

علائم مسمومیت 

علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن چیزی شبیه به آنفولانزاست با این تفاوت که فرد مسموم شده با گاز ، تب ندارد. برخی از علائم آن شامل : ضعف ، بی حالی ، تهوع ، تنفس نا منظم می باشد.

علائم بالینی مسمومیت اگر کمتر از 20 درصد ترکیب شود مشهود نیست ، در غلظت بیش از 20 درصد فرد مسموم دچار کندی تنفس ، در بیشتر از 30 درصد فرد دچار تهوع و ضعف می شود ، در بیش از 40 درصد فرد دچار کاهش حافظه  ، اختلال حرکتی و گیجی می شود ، در بیش از 50 درصد موجب سنگ کوب کردن و ناتوانی در حرکت اندام می شود و این در حالتیست که فرد کاملا هوشیار است ولی نمی تواند خودش را نجات دهد ، در بیش از 60 درصد فرد بدون هوشیاری دچار بی اختیاری ادرار و مدفوع و در نهایت مرگ می شود.

افرادی که در معرض این گاز قرار می گیرند و نجات پیدا می کنند تا مدت ها دچار سردرد ، سرگیجه ،اختلال حافظه و شنوایی ، ضعف عضلانی می شوند.

نجات از گاز گرفتگی (مرگ خاموش) 

اگر کسی در معرض گاز گرفتگی قرار گرفت فورا شخص را از محیط خارج کنید و در معرض هوای آزاد قرار دهید و اگر شدت مسمومیت زیاد بود باید به مصدوم تنفس مصنوعی بدهید.

استفاده از اکسیژن 100 درصد و گرم نگه داشتن بدن مصدوم و دادن آنتی بیوتیک به فرد برای جلوگیری از عفونت ، اقدام های درمانی تکمیلی است.

اگر حس کردید در معرض گاز گرفتگی قرار گرفتید فورا در هوای آزاد نفس بکشید؛ درها و پنجره ها را باز کنید و تمامی وسایل در حال اشتعال را خاموش کنید و به آتش نشانی اطلاع دهید.

گاز مونوکسید کربن قربانیان خود را آرام و بی صدا می کشد (مرگ خاموش) پس بهتر است به نکات زیر توجه نمایید تا به دام این قاتل نامرئی نیفتید :

• اگر در محیط های بسته قرار داشتید و چنین علائمی را در خود یا دیگران مشاهده کردید سریعا در و پنجره ها را باز کنید و به محیط آزاد بروید ؛ در صورت امکان دیگران را از انتشار این گاز با خبر کنید و به همسایگان خود سر بزنید.
• در فصل زمستان و سرما روزنه هایی را برای جریان هوا باز بگذارید به خصوص در اتاق خواب ها.
• در صورت امکان از شناساگرهای گاز مونوکسید کربن استفاده کنید.
• هر چندوقت یکبار وسایل گرمایشی ، دودکش ها یا اجاق ها را بررسی نمایید.
• با بستن کانال های کولر ، تجمع گاز مونوکسید کربن سریع تر اتفاق می افتد.
• اگر فردی دچار گازگرفتگی شد ، سریعا او را به محیط باز منتقل کنید و عملیات اکسیژن رسانی را انجام دهید.
• از دودکش های استاندارد و مستقیم استفاده کنید.
• برای گرم کردن محیط های بسته از پیک نیک یا احاق گاز استفاده نکنید.
• در پارکینگ ، خودرو را طولانی مدت روشن نگه ندارید.
• از قرار دادن لوله خروجی بخاری در داخل ظرف آب جدا خودداری کنید.

پیش‌گیری از مسمومیت و گاز گرفتگی

• تست دود کش

استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد در پیشگیری از این مسمومیت از اهمیت بالایی برخوردار است. کنترل و رفع انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راه اندازی بخاری بهترین راه پیشگیری از بروز حوادث مسمومیت به‌شمار می‌رود.

دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز روشی برای آزمایش کارکرد مناسب دودکش است. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، به‌طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره تهویه در محیط ایجاد نمایید. همچنین داشتن کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت بام‌ها برای جلوگیری از عدم بروز خاموشی بخاری و به دنبال آن انتشار گاز CO اهمیت بالایی دارد.

• رنگ شعله

رنگ مطلوب شعله ی بخاری و وسایل پخت‌وپز آبی است. چنانچه رنگ شعله قرمز، زرد یا نارنجی باشد، نشانگر نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است که سریعاً باید بررسی شود. اگر رنگ شعله بخاری آبی نباشد ممکن است هوای کافی به بخاری نرسیده و تولید گاز منواکسید کربن کند.

• ورود جریان هوا

در صورت استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و شومینه، نباید تمامی روزنه‌های جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود.

• عدم استفاده برای وسایل گرمایشی

از نصب آبگرمکن در حمام و روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه، جدا خودداری شود.

• شومینه

کوچک بودن سایز مجرای خروجی و لوله‌کشی مشترک شومینه برای چند واحد، باعث برگشت دود از شومینه روشن طبقات پایین به داخل شومینه خاموش طبقات بالاتر می‌گردد.

شرایط دودکش

• انتهای کلیه دودکش‌ها باید حداقل یک متر از سطح بام و یک متر از دیوار جانبی بام فاصله داشته ودارای کلاهک مخصوص به شکل H باشد.
• دودکش و اتصالات آن باید از جنس مقاوم و بدون هیچگونه منفذ یا نشتی درسرتاسر آن باشد. شیب لوله‌های افقی درداخل واحدها باید مثبت و روبه بالا و ارتفاع عمودی لوله دربیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد. قطر لوله دودکش باید مساوی یا بزرگتر از قطر لوله خروجی دستگاه گازسوز باشد.
• از قراردادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب جدا خود داری کنید. از به کار بردن وسایل گرمایشی بدون نصب دودکش یا دارای نقص در دودکش جدا خودداری فرمایید.
• آب‌گرمکن‌های دیواری گازی اگر به مدت طولانی روشن باشند خطرناک می‌شوند. به‌کارگیری آب گرمکن‌های دیواری درفضاهای بسته یا مکان‌های فاقد جریان هوا، مجاز نیست.
• هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد. سرتاسر مسیر دودکش هارا به منظور اطمینان از هدایت مناسب محصولات احتراق به فضای بیرون کنترل و اطمینان حاصل کنید. هیچگاه کباب‌پز یا منقل را درون خانه، گاراژ یا محوطه بسته استفاده نکنید.
• هیچگاه از چراغ یا بخاری نفتی یا گازی که فاقد دودکش است، درون خانه، به خصوص هنگام خواب استفاده نکنید.
• درون خانه، به خصوص در محل خواب‌تان دتکتور مونوکسید کربن نصب کنید. تعمیر وسایل گرمایشی توسط افراد غیر مجرب و بی‌تجربه یا نصب آن‌ها توسط افراد خانواده باعث ایجاد خطر می‌شود.

همچنین می توانید برای خرید انواع دتکتور به سایت هایپرفایر مراجعه نمایید.