بریتاسیستم اطفا حریق اسپرینکلر یکی از بهترین و کاربردی ترین سیستم های اطفا حریق است که در بسیاری از مکان ها کاربرد دارد. در این مقاله قصد داریم تا به تاریخچه اسپرینکلر بپردازیم. در ادامه همراه همیار انرژی باشید.
برای خرید تجهیزات آتش نشانی، تجهیزات اعلام حریق، تجهیزات اطفا حریق، تجهیزات ایمنی و همچنین شارژ کپسول بر روی لینک های مورد نظر کلیک کنید.
تاریخچه اسپرینکلرها (Sprinkler)
سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر (آب فشان) یک روش حفاظت از حریق فعال است. این سیستم از یک منبع آب تشکیل می شود که فشار و نرخ جریان کافی را برای مجموعه ای از لوله های توزیع آب فراهم می کند و همچنین از چند اسپرینکلر که به آن متصل اند. اگرچه در گذشته تنها در کارخانه ها و ساختمان های تجاری بزرگ از این سیستم استفاده می شد، ولی امروزه سیستم هایی از این دست برای استفاده در منازل و ساختمان های کوچک و با قیمت های مقرون به صرفه عرضه شده اند.
سیستم اطفا حریق اسپرینکلر به طور گسترده در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. هر ساله بیش از 40 میلیون سَری اسپرینکلر نصب می شود. بیش از 96% از آتش سوزی های رخ داده شده در ساختمان هایی که بطور کامل توسط سیستم های اطفاء حریق اسپرینکلر مورد محافظت قرار گرفته بوده اند، صرفاً توسط اسپرینکلرهای اطفاء حریق کنترل شده اند.
تاریخچه سیستم اطفا حریق اسپرینکلر
لئوناردو داوینچی در قرن پانزدهم یک سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر طراحی کرده بود. او برای خودکارسازی آشپزخانه ی ارباب خود از یک اجاق بزرگ و مجموعه ای از تسمه نقاله ها استفاده کرده بود. یکبار در خلال یک میهمانی، در اثر بروز مجموعه ای از خطاها، همه چیز به هم ریخت و آتش سوزی رخ داد. «سیستم اسپرینکلر بیش از اندازه خوب عمل کرد و آب همه ی غذاها و بخش سالم آشپزخانه را با خود برد».
در سال 1723، آمبروز گادفری (Ambrose Godfrey) اولین سیستم اسپرینکلر خودکار موفق را خلق کرد. او از باروت برای رهاسازی مخزنی مملو از سیال اطفاء حریق استفاده نمود.
اولین سیستم اطفا حریق اسپرینکلر مدرن
اما اولین سیستم اطفا حریق اسپرینکلر مدرن ثبت شده ی جهان در سال 1812 توسط ویلیام کانگریو (William Congreve)، معمار سالن تئاتر سلطنتی دروری لین (Drury Lane) در انگلستان، در این سالن نصب شد و طی گواهی ثبت اختراع شماره ی 3606 به تاریخ همان سال به ثبت رسید. این سامانه از یک مخزن استوانه ای آب‌بندی شده به حجم تقریباً معادل 95،000 لیتر تشکیل شده بود که توسط یک شاه لوله ی 10 اینچی (250 میلیمتری) آب تغذیه می شد و انشعاباتی از آن به همه ی بخش های سالن کشیده شده بود. در صورت بروز حریق، مجموعه ای از لوله های کوچکتر که توسط انشعابات فوق تغذیه می شدند توسط سوراخ های نیم اینچی (13 میلیمتری) که روی آن ها تعبیه شده بود، آب را روی آتش می ریختند.
اسپرینکلرهای خودکار
از سال 1852 تا 1885 از سیستم های لوله کشی مشبک کاری شده به عنوان وسیله ای برای حفاظت در برابر حریق در کارخانجات نساجی انگلستان استفاده می شد. اما این سیستم ها، خودکار نبودند؛ بلکه باید یک نفر آن ها را به کار می انداخت. مخترعین اولین بار حدود سال 1860 بود که به دنبال آزمایشاتی روی اسپرینکلرهای خودکار رفتند. اولین سیستم اسپرینکلر خودکار در سال 1872 توسط فیلیپ دبلیو پرات از شرکت آبینگتون (Philip W. Pratt of Abington) در ایالت ماساچوست ثبت اختراع شد.
آموزش نگهداری صحیح از اسپرینکلر
هنری اس پارمالی (Henry S. Parmalee) از شرکت نیوهیون (New Haven) در ایالت کانکتیکات به عنوان مخترع اولین سَری اسپرینکلر خودکار به شمار می رود. پارمالی موفق شد اختراع پرات را بهبود ببخشد و سیستم اسپرینکلر بهتری خلق کند. او در سال 1874 سیستم اسپرینکلر خود را در کارخانه‌ی پیانوی خودش نصب کرد.
اسپرینکلرهای دیسک شیشه ای
فردریک گرینل طرح پارمالی را بهینه سازی کرد و در سال 1881 سیستم اسپرینکلری را به به نام خود به ثبت رساند. او در ادامه سامانه ی ابداعی خود را بیش از پیش بهبود بخشید و در سال 1890 اسپرینکلر دیسک شیشه ای را ثبت اختراع کرد. این نوع اسپرینکلر اساساً همان سیستم اسپرینکلری است که امروزه از آن استفاده می شود.
تا دهه‌ی 1940، اسپرینکلرها تقریباً فقط برای حفاظت از ساختمان های تجاری نصب می شدند. ساختمان هایی که مالکین آن ها می توانستند با صرفه جویی در هزینه های بیمه ای، هزینه ی این سیستم ها را تأمین کنند. اما با گذشت سالیان متمادی، امروزه طبق استانداردها و مقررات ساختمانی محلی، اسپرینکلرهای اطفاء حریق، در بخش هایی از آمریکای شمالی و کاربری های خاص شامل (و نه محدود به) بیمارستان ها، مدارس، هتل ها و سایر ساختمان های عمومی تازه ساز، جزو تجهیزات ایمنی اجباری به شمار می روند. اما در ورای مرزهای ایالات متحده و کانادا به ندرت می بینیم که سیستم های اسپرینکلر بر اساس استانداردهای ساختمانی برای کاربری های عادی که تعداد افراد حاضر در آن ها زیاد نیست (مانند کارخانه ها، خطوط فرایند، خرده فروشی ها، پمپ های بنزین و امثالهم) اجباری باشند.
استفاده از سیستم اطفا حریق اسپرینکلر
اسپرینکلرها از سال 1874 در ایالات متحده مورد استفاده بوده اند و اغلب در کارخانجات نصب می شدند که طی قرن اخیر شاهد آتش سوزی های فاجعه باری از نظر خسارات جانی و مالی بوده اند. در حال حاضر در آمریکا همه ی ساختمان های بلند مرتبه و زیرزمینی که بطور کلی 75 فوت (23 متر) بالاتر یا پایین‌تر از حد دسترسی عوامل آتش نشانی قرار گرفته اند و توان آتش نشانان برای کشیدن شلنگ آب کافی برای اطفا حریق احتمالی در آن ها محدود است، ملزم به تجهیز شدن به اسپرینکلر هستند.
اسپرینکلر در بریتانیا
امروزه اسپرینکلرها در اغلب ساختمان های دیگر مانند مدارس و مجموعه های اقامتی نصب می شوند. این وضعیت تا حد زیادی ناشی از لابی گری های صورت گرفته توسط شبکه ی ملی اسپرینکلرهای اطفاء حریق، شبکه ی اسپرینکلرهای اطفاء حریق اروپا و انجمن اسپرینکلرهای اطفاء حریق خودکار بریتانیا است.
در اغلب موارد، مقررات ساختمانی در اسکاتلند و انگلستان به جهت رعایت ایمنی افراد حاضر در انواع خاصی از املاک، نصب سیستم های اطفاء حریق اسپرینکلر را در این محل‌ها ضروری دانسته اند.
در اسکاتلند، همه ی مدارس جدیدالإحداث، درمانگاه های جدید، گرم‌خانه ها و آپارتمان های بلند مرتبه توسط اسپرینکلر محافظت می شوند. همچنین در انگلستان همه ی ساختمان های به ارتفاع بیش از 30 متر باید به اسپرینکلر مجهز باشند. در سال 2011، ولز به اولین کشوری در جهان بدل شد که نصب اسپرینکلرهای اطفاء حریق را در منازل جدیدالإحداث الزامی اعلام کرد. این قانون شامل منازل تازه ساز، آپارتمان ها، درمانگاه ها و خوابگاه های دانشجویی می شود و از سپتامبر 2013 لازم الإجرا خواهد بود.
اسپرینکلر در آمریکا
گاهی نصب اسپرینکلر به واسطه ی مقررات ساختمانی الزامی دانسته می شود و گاهی توسط شرکت های بیمه ای بدان توصیه می شود تا از خسارات مالی یا وقفه های تجاری ناشی از حریق کاهش یابد. در آمریکا، مقررات ساختمانی مربوط به محل های تجمع عمومی بیش از 100 نفره و محل هایی که خدمات اقامتی شبانه روزی ارائه می دهند، مانند هتل ها، آسایشگاه ها، خوابگاه ها و بیمارستان ها، معمولاً یا بر اساس مقررات ساختمانی، یا به عنوان پیش شرطی برای دریافت کمک های مالی ایالتی و فدرالی و یا بعنوان یکی از شروط اخذ پروانه (که اخذ آن برای موسساتی که به دنبال آموزش پرسنل پزشکی هستند، الزامی به شمار می‌رود)، نصب اسپرینکلر را الزامی کرده اند.
اسپرینکلر در اسکاندیناوی
در نروژ از جولای 2010، همه ی خانه های جدیدی که بیش از دو طبقه داشته اند و همچنین همه ی هتل ها، آسایشگاه ها و بیمارستان های جدید ملزم به داشتن اسپرینکلر شده اند، همچنین در سایر کشورهای اسکاندیناوی نیز الزام به تعبیه ی اسپرینکلر در آسایشگاه های جدید، یا وضع شده و یا بزودی وضع خواهد شد. در فنلاند تا سال 2010، یک سوم آسایشگاه ها مورد بهسازی قرار گرفتند و به اسپرینکلر مجهز شدند.
اسپرینکلر در اروپا
وقوع آتش سوزی در بازداشتگاه مهاجرین غیرقانونی در فرودگاه شیفول در هلند در 27 اکتبر 2005 که موجب مرگ 11 نفر از بازداشت شدگان گردید. این حادثه به بهسازی و تعبیه ی اسپرینکلر در همه ی زندان هایی از این دست در هلند شد. حادثه ی آتش سوزی در فرودگاه دوسلدورف آلمان در 11 آوریل 1996 که با مرگ 17 نفر همراه بود. این حادثه به نصب اسپرینکلر در همه ی فرودگاه های بزرگ آلمان انجامید. در بیشتر کشورهای اروپایی دیگر نیز نصب اسپرینکلرها در مراکز خرید، انبارهای بزرگ و ساختمان های بلند مرتبه الزامی است.
