گاز گرفتگی با مونوکسید کربن

علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن بسیار شبیه آنفولانزا است. به همین دلیل رعایت توصیه های ایمنی هنگام استفاده از بخاری های گازی تاثیر مهمی در جلوگیری از خفگی با گاز دارد. در ادامه همراه همیار انرژی باشید تا به بررسی گاز گرفتگی با مونوکسید کربن بپردازیم.

آنچه در اینجا میخوانید

خلاصه ای از گاز گرفتگی با مونوکسید کربن:

با مطالعه جدول زیر، اطلاعات کامل این مقاله را فرا می گیرید و همچنین وقت کمتری از شما گرفته می شود.

مسمومیت با مونوکسید کربن یا گازگرفتگی	نشانه‌ های مسمومیت ناشی از گاز با بیماری آنفلوآنزا شباهت زیادی دارد. به همین دلیل رعایت نکات ایمنی هنگام استفاده از بخاری‌ های گازسوز، اثرات زیادی در پیشگیری از خفگی و گازگرفتگی دارد. مسمومیت و یا گاز گرفتگی به خاطر تنفس گاز خطرناک کربن مونوکسید ایجاد خواهد شد.
علائم گاز گرفتگی	سر درد ضعف سرگیجه حالت تهوع یا استفراغ تنگی نفس گیجی از دست دادن هوشیاری
تشخیص گاز گرفتگی	برای تایید گازگرفتگی، پزشک از بیمار نمونه خون می گیرد و سطح مونوکسید کربن در خون بیمار را بررسی می کند.
مونو اکسید کربن (CO)	مونو اکسید کربن، یک گاز سمی است که طعم و بو ندارد و در مقادیر کمتر از ۵۰ppm خطری ندارد. این گاز در مقادیر بیشتر از ۱۰۰ppm خطر مرگ دارد.
علت مسمومیت	مونواکسید کربن گازی است که در اثر سوختن ناقص مانند سوخت‌ های فسیلی مانند نفت، گاز، بنزین، گازوئیل و زغال حاصل می‌ شود و چون گازی بی‌ رنگ و بی‌ بو و بی‌ مزه و غیر محرک است مسمومیت با آن به آسانی رخ می‌ دهد. میل ترکیبی منواکسید کربن با هموگلوبین بیشتر از اکسی‍ژن بوده و در خون با هموگلوبین ترکیب پایداری تشکیل می‌ دهد.
عوارض مسمومیت	مسمومیت با مونوکسید کربن می‌ تواند باعث سردرد، گیجی و باریک بینی و نیز لب‌ ها و ناخن‌ ها کبود می شوند. این مسمومیت در نهایت باعث مرگ می‌ شود.
مشکلات و عوارض جانبی گاز گرفتگی	آسیب دائمی به بافت مغز آسیب قلبی و مشکلات قلبی بالقوه کشنده مرگ جنین یا سقط جنین مرگ
پیش‌ گیری از مسمومیت و گاز گرفتگی	کشیدن سیگار و بلافاصله غواصی کردن باعث خفگی می شود. تست دود کش یکی از راه های متوجه شدن نشتی گاز مونوکسید کربن است. رنگ شعله غیر آبی نیز یعنی خطر ورود جریان هوا بسیار مهم است عدم استفاده برای وسایل گرمایشی شومینه شرایط دودکش
چه زمانی برای گازگرفتگی باید به پزشک مراجعه کرد؟	اگر هریک از علائم بالا را داشتید، حتما ابتدا درب و پنجره ها را باز کنید و سپس نزد پزشک بروید.
درمان گاز گرفتگی	استنشاق اکسیژن خالص قرار گرفتن در زیر چادر اکسیژن تحت فشار
عوامل خطرساز که احتمال گاز گرفتگی را بالا می‌برند؟	نوزاد متولد نشده: سلول های خونی نوزاد راحت تر از سلول های خونی بزرگسالان مونوکسید کربن را جذب می کنند. کودکان: کودکان در برابر مسمومیت با مونوکسید کربن آسیب پذیرتر هستند. افراد مسن: افراد مسن بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسیب مغزی ناشی از مسمومیت با مونوکسید کربن هستند. افراد مبتلا به بیماری های مزمن قلبی: افرادی که سابقه کم خونی یا مشکلات تنفسی دارند بیشتر در معرض مشکلات جدی ناشی از خفگی هستند.

برای خرید تجهیزات آتش نشانی، تجهیزات اعلام حریق، تجهیزات اطفا حریق، تجهیزات ایمنی و همچنین شارژ کپسول بر روی لینک های مورد نظر کلیک کنید.

مسمومیت با مونوکسید کربن یا گازگرفتگی

نشانه‌ های مسمومیت ناشی از گاز با بیماری آنفلوآنزا شباهت زیادی دارد. به همین دلیل رعایت نکات ایمنی هنگام استفاده از بخاری‌ های گازسوز، اثرات زیادی در پیشگیری از خفگی و گازگرفتگی دارد.

مسمومیت و یا گاز گرفتگی به خاطر تنفس گاز خطرناک کربن مونوکسید ایجاد خواهد شد. این مسمومیت که می تواند توسط انواع وسایل گازسوز از جمله بخاری گازی، آبگرمکن گازی، پیک‌ نیک ایجاد شود که در بیشتر مواقع در زمستان دیده می‌ شود.

اگر مکان مورد نظر دودکش یا تهویه مناسب نداشته باشد یا مسدود باشد این اتفاق خواهد افتاد و کربن مونوکسید منتشر شده امکان خروج نمی‌ یابد و در محیط منتشر شده و سبب مسمومیت و در نهایت مرگ می‌ شود. این نوع مرگ که بر اثر گاز گرفتگی اتفاق می افتد «مرگ خاموش» نامیده می شود.

علائم گاز گرفتگی

علائم گاز گرفتگی هم مانند سرماخوردگی است و علائمی مانند سردرد، سرگیجه، سوزش چشم و حالت تهوع و … دارد. مسمومیت با گاز مونوکسید کربن علائم مختلفی دارد که در بیماری های مختلف دیده می شود، متأسفانه اغلب این علائم شبیه علائم آنفولانزا است و اغلب افراد آن را با آن اشتباه می گیرند. این علائم شامل:

سر درد
ضعف
سرگیجه
حالت تهوع یا استفراغ
تنگی نفس
گیجی
از دست دادن هوشیاری

بیانیه جدید سازمان آتش نشانی در خصوص مرگ خاموش

تشخیص گاز گرفتگی

فردی که مشکوک به مسمومیت با مونوکسید کربن در بخش اورژانس بیمارستان بستری شده است، بلافاصله تحت درمان قرار می گیرد. برای تایید گازگرفتگی، پزشک از بیمار نمونه خون می گیرد و سطح مونوکسید کربن در خون بیمار را بررسی می کند.

مونو اکسید کربن (CO)

مونو اکسید کربن، یک گاز سمی است که طعم و بو ندارد و در مقادیر کمتر از ۵۰ppm خطری ندارد و بین ۵۰ تا ۱۰۰ ppm می‌ تواند سبب ایجاد عوارض نورولوژیک شود و اما در مقادیر بیشتر از ۱۰۰ppm خطر مرگ داشته و در مقادیر بالاتر از ۲۰۰۰ppm نیز سبب مرگ فوری می‌ شود.

علت مسمومیت

مونواکسید کربن گازی است که در اثر سوختن ناقص مانند سوخت‌ های فسیلی مانند نفت، گاز، بنزین، گازوئیل و زغال حاصل می‌ شود و چون گازی بی‌ رنگ و بی‌ بو و بی‌ مزه و غیر محرک است مسمومیت با آن به آسانی رخ می‌ دهد. میل ترکیبی منواکسید کربن با هموگلوبین بیشتر از اکسی‍ژن بوده و در خون با هموگلوبین ترکیب پایداری تشکیل می‌ دهد و به تدریج با بالا رفتن میزان مونواکسید کربن در خون، میزان هموگلوبین آزاد و در دسترس برای انتقال اکسیژن کاهش یافته و در نتیجه اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن از جمله مغز کاهش میابد و سبب بروز مسمومیت شده و سیستم عصبی دچار اختلال می‌گردد و قدرت هر گونه اقدامی از فرد مسموم سلب می‌شود.

هموگلوبین که بخشی از سلول‌ های قرمز خون و حامل اکسیژن به بافت های بدن است با مونوکسید کربن بسیار سریعتر از اکسیژن ترکیب شده و بنابراین هیچ مکانی برای حمل اکسیژن توسط هموگلوبین باقی نمی‌ ماند.

عوارض مسمویت

مسمومیت با مونوکسید کربن می‌ تواند باعث سردرد، گیجی و باریک بینی (که در آن همه چیز را در اطراف به مانند تونل می‌بینید) و نیز لب‌ ها و ناخن‌ ها کبود می شوند. این مسمومیت در نهایت باعث مرگ می‌ شود.

با نصب دتکتور گاز از گازگرفتگی فرار کن

مشکلات و عوارض جانبی گاز گرفتگی

بسته به سطح و مدت زمانی که فرد در معرض مونوکسید کربن قرار می گیرد، مسمومیت با مونوکسید کربن می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:

آسیب دائمی به بافت مغز
آسیب قلبی و مشکلات قلبی بالقوه کشنده
مرگ جنین یا سقط جنین
مرگ

پیش‌ گیری از مسمومیت و گاز گرفتگی

در ادامه به پیش‌ گیری از مسمومیت و گاز گرفتگی می پردازیم:

کشیدن سیگار و غواصی

کشیدن سیگار نیز می‌ تواند باعث مسمومیت با مونوکسید کربن شود، سیگار کشیدن باعث افزایش مونواکسید کربن و کاهش توانایی بدن در انتقال اکسیژن می گردد. از سیگار کشیدن باید ۱۰ تا ۱۲ ساعت قبل و بعد از غواصی اجتناب شود. سیگار کشیدن همچنین خطر آسیب انبساط ریه (overexpansion) را افزایش داده چرا که بافت ریه توسط مواد شیمیایی موجود در دود سیگار آسیب دیده‌ است.

تست دود کش

استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد در پیشگیری از این مسمومیت از اهمیت بالایی برخوردار است. کنترل و رفع انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راه اندازی بخاری بهترین راه پیشگیری از بروز حوادث مسمومیت بشمار می‌ رود.

دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز روشی برای آزمایش کارکرد مناسب دودکش است. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، به‌طور موقت با بازکردن قسمتی از درب یا پنجره تهویه در محیط ایجاد نمائید. همچنین داشتن کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت بام‌ ها برای جلوگیری از عدم بروز خاموشی بخاری و به دنبال آن انتشار گاز CO اهمیت بالایی دارد.

رنگ شعله

رنگ مطلوب شعلهٔ بخاری و سایل پخت‌ و پز آبی است. چنانچه رنگ شعله قرمز، زرد یا نارنجی باشد، نشانگر نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است که سریعاً باید بررسی شود. اگر رنگ شعله بخاری آبی نباشد ممکن است هوای کافی به بخاری نرسیده و تولید گاز منواکسید کربن کند.

ورود جریان هوا

در صورت استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و شومینه، نباید تمامی روزنه‌ های جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود.

عدم استفاده برای وسایل گرمایشی

از نصب آبگرمکن در حمام و روشن کردن شعله‌ های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه، جدا خودداری نمایید.

شومینه

کوچک بودن سایز مجرای خروجی و لوله‌ کشی مشترک شومینه برای چند واحد، باعث برگشت دود از شومینه روشن طبقات پایین به داخل شومینه خاموش طبقات بالاتر می‌ گردد.

شرایط دودکش

انتهای کلیه دودکش‌ ها باید حداقل یک متر از سطح بام و یک متر از دیوار جانبی بام فاصله داشته و دارای کلاهک مخصوص به شکل H باشد.

دودکش و اتصالات آن باید از جنس مقاوم و بدون هیچگونه منفذ یا نشتی در سرتاسر آن باشد. شیب لوله‌ های افقی در داخل واحدها باید مثبت و رو به بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد. قطر لوله دودکش باید مساوی یا بزرگتر از قطر لوله خروجی دستگاه گازسوز باشد.

از قراردادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب جدا خود داری کنید. از به کار بردن وسایل گرمایشی بدون نصب دودکش یا دارای نقص در دودکش جدا خودداری فرمایید.

آب‌ گرمکن‌ های دیواری گازی اگر به مدت طولانی روشن باشند خطرناک می‌ شوند. به‌ کارگیری آب گرمکن‌ های دیواری درفضا های بسته یا مکان‌ های فاقد جریان هوا، مجاز نیست.

هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد. سرتاسر مسیر دودکش ها را به منظور اطمینان از هدایت مناسب محصولات احتراق به فضای بیرون کنترل و اطمینان حاصل کنید. هیچگاه کباب‌ پز یا منقل را درون خانه، گاراژ یا محوطه بسته استفاده نکنید.

هیچگاه از چراغ یا بخاری نفتی یا گازی که فاقد دودکش است، درون خانه، به خصوص هنگام خواب استفاده نکنید.

درون خانه، به خصوص در محل خواب‌ تان دتکتور مونوکسید کربن نصب کنید. تعمیر وسایل گرمایشی توسط افراد غیر مجرب و بی‌ تجربه یا نصب آن‌ ها توسط افراد خانواده باعث ایجاد خطر می‌ شود.

آموزش اطفا حریق

چه زمانی برای گازگرفتگی باید به پزشک مراجعه کرد؟

علائم هشدار دهنده مسمومیت با مونوکسید کربن می تواند بسیار مبهم باشد و برای درک آنها باید بسیار مراقب باشید. اما این عارضه می تواند تهدید کننده زندگی باشد. اگر هریک از علائم بالا را داشتید، حتما ابتدا درب و پنجره ها را باز کنید و سپس نزد پزشک بروید.

درمان گاز گرفتگی

فردی که با گاز مونوکسید کربن مسموم شده است باید فوراً به بیرون برود و تا رسیدن آمبولانس هوای تازه تنفس کند. علائم و نشانه هایی که فرد مشکوک به گاز گرفتن تجربه می کند شامل سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، تنگی نفس، ضعف و گیجی است.

هنگامی که فردی به بیمارستان می رسد، درمان شامل موارد زیر است:

استنشاق اکسیژن خالص: در اورژانس بیمارستان، ماسک اکسیژن روی دهان و بینی فرد قرار داده می شود تا فرد اکسیژن خالص تنفس کند. ماسک اکسیژن به رسیدن اکسیژن به اندام ها و بافت های بدن کمک می کند. اگر فرد نتواند نفس بکشد، از ونتیلاتور یا تهویه مکانیکی استفاده می شود.
قرار گرفتن در زیر چادر اکسیژن تحت فشار: در بسیاری از موارد اکسیژن درمانی هیپرباریک توصیه می شود. در این روش درمانی فرد زیر چادر مخصوص با اکسیژن خالص تنفس می کند. در این چادرها فشار هوا دو تا سه برابر بیشتر از حد معمول است. این درمان به جایگزینی مونوکسید کربن در خون با اکسیژن در سریع ترین زمان ممکن کمک می کند.

اکسیژن درمانی هایپرباریک در موارد مسمومیت شدید با مونوکسید کربن استفاده می شود و به حفظ بافت قلب و مغز که در برابر این گاز سمی بسیار آسیب پذیر هستند کمک می کند. این روش درمانی برای زنان باردار نیز انجام می شود، زیرا جنین ها در برابر آسیب های ناشی از گاز مونوکسید کربن بسیار آسیب پذیر هستند.

عوامل خطرساز که احتمال گاز گرفتگی را بالا می‌برند؟

قرار گرفتن در معرض مونوکسید کربن به ویژه برای گروه های زیر خطرناک است:

نوزاد متولد نشده: سلول های خونی نوزاد راحت تر از سلول های خونی بزرگسالان مونوکسید کربن را جذب می کنند. این فرآیند در نهایت نوزاد متولد نشده را در برابر مونوکسید کربن آسیب پذیرتر می کند.
کودکان: کودکان سریعتر از بزرگسالان نفس می کشند و در برابر مسمومیت با مونوکسید کربن آسیب پذیرتر هستند.
افراد مسن: افراد مسن بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسیب مغزی ناشی از مسمومیت با مونوکسید کربن هستند.
افراد مبتلا به بیماری های مزمن قلبی: افرادی که سابقه کم خونی یا مشکلات تنفسی دارند بیشتر در معرض مشکلات جدی ناشی از خفگی هستند.
فردی که از مسمومیت با مونوکسید کربن رنج می برد، هوشیاری خود را از دست می دهد. از دست دادن هوشیاری نشانه مسمومیت حاد است.