هر آنچه در مورد دتکتور ها باید بدانید

هنگامی که دود، آتش، مونوکسید کربن یا سایر موارد اضطراری مربوط به آتش سوزی توسط دتکتور شناسایی شود، سیستم اعلام حریق به مردم هشدار می دهد.

این آلارم‌ها ممکن است به‌طور خودکار از آشکارسازهای دود و آشکارسازهای حرارتی فعال شوند یا ممکن است از طریق دستگاه‌های فعال‌سازی اعلام حریق دستی مانند نقاط تماس دستی یا ایستگاه‌های کشش نیز فعال شوند.

صدای آلارم

آلارم‌ها می‌توانند زنگ‌های موتوری یا بوق یا صداهای قابل نصب روی دیوار باشند. همچنین آنها می توانند دارای بلندگو باشند که زنگ هشدار را به صدا در می آورند که به افراد داخل ساختمان هشدار می دهد از آسانسور استفاده نکنند.

بسته به کشور و سازنده دستگاه، دتکتور اعلام حریق را می توان بر روی فرکانس های خاص و زنگ های مختلف از جمله کم، متوسط ​​و زیاد تنظیم کرد. اکثر سیستم های اعلام حریق در اروپا مانند یک آژیر با فرکانس متناوب صدا می کنند. دتکتورهای اعلام حریق در ایالات متحده و کانادا به عنوان بوق شناخته می شوند و می توانند پیوسته یا با کدهای مختلف تنظیم شوند.

انواع دتکتور

• حرارتی
• دودی
• ترکیبی (دودی حرارتی)
• گازی
• دتکتور دودی مستقل
• دتکتور شعله
• دتکتور لیزری (بیم دتکتور)

دتکتور دودی چیست ؟

آشکار ساز اعلام حریق دودی دستگاهی است که دود را حس می کند، دتکتور اعلام حریق دودی معمولاً در محفظه‌های پلاستیکی قرار می‌گیرند که به شکل دیسکی با قطر حدود 150 میلی‌متر (6 اینچ) و ضخامت 25 میلی‌متر (1 اینچ) است.

اما شکل و اندازه متفاوت دارد این آشکارساز، دود را می تواند به صورت نوری (فتو الکتریک) یا با فرآیند فیزیکی (یونیزاسیون) تشخیص دهد. دتکتورهای اعلام حریق ممکن است از یک یا هر دو روش سنجش استفاده کنند.

می توان از آلارم های حساس برای تشخیص و جلوگیری از استعمال دخانیات در مناطق ممنوعه استفاده کرد. آشکارسازهای دود در ساختمان های بزرگ تجاری و صنعتی معمولاً به یک سیستم اعلام حریق مرکزی متصل می شوند.

 

دتکتور دودی خانگی

دتکتور اعلام حریق دودی خانگی، که به عنوان آلارم دود نیز شناخته می شوند، معمولاً در صورت وجود چندین دستگاه به هم مرتبط، یک هشدار صوتی یا بصری از خود آشکارساز یا چندین آشکارساز صادر می کنند. آشکار ساز اعلام حریق دودی خانگی از واحدهای تکی با باتری تا چندین واحد متصل به هم با باتری پشتیبان متغیر است. با واحدهای متصل به هم، اگر هر واحدی دود را تشخیص دهد، آلارم در همه واحدها فعال می شود. حتی اگر برق خانه قطع شده باشد، نیز این اتفاق می افتد.

دتکتور دودی تجاری

دتکتور اعلام حریق دودی تجاری به عنوان بخشی از سیستم اعلام حریق، سیگنالی را به پنل کنترل اعلام حریق ارسال می کنند. معمولاً یک واحد آشکارساز دود تجاری انفرادی زنگ هشدار صادر نمی کند. با این حال، برخی از آنها دارای صداگیر داخلی هستند.

خطر مرگ در آتش سوزی مسکونی در خانه هایی که دتکتور دودی کار می کنند به نصف، کاهش می یابد. با این حال، برخی از خانه ها هیچ هشدار دهنده دود ندارند و برخی از خانه ها هیچ باتری در حال کار در آلارم دود خود ندارند.

انواع دتکتور دودی

دتکتور دودی شامل دتکتورهای فتو الکتریک (نوری)، یونیزاسیون، لیزری و استنشاقی یا مکشی می‌باشد که هر یک برای شرایط خاصی مناسب‌تر از سایر آشکارسازها می باشد.

دتکتور دودی یونیزاسیون

دتکتورهای یونیزاسیون یکی از انواع دتکتور دودی هستند. این دتکتورها از مقدار کمی از مواد رادیواکتیو محافظت شده استفاده می کنند که مولکول های هوا را بین دو صفحه فلزی، باردار یا یونیزه می کنند. این کار جریان الکتریکی کوچکی را از یک صفحه به صفحه دیگر در هوا ایجاد می کند.

وقتی ذرات وارد محفظه می شوند، یون ها را جذب می کنند و آنها را با خود حمل می کنند و جریان را کاهش می دهند. هنگامی که تعداد ذرات وارد شده به محفظه به اندازه ای باشد که آن جریان را کمتر از مقدار مشخصی کاهش دهد، دستگاه آن ذرات را به عنوان دود ثبت می کند و زنگ هشدار به صدا در می آید.

(در مورد مواد رادیواکتیو: بیشتر تشعشعات آن در داخل دستگاه مسدود می شود، و حتی در آن زمان، سطوح تشعشع در دستگاه بسیار کمتر از تشعشعات پس زمینه طبیعی است که ما هر روز در معرض آن قرار می گیریم.)

دتکتور دودی فوتوالکتریک

نوع دیگری از فناوری متداول دتکتور دودی فوتوالکتریک نام دارد. این فناوری با تشخیص نوری که از ذرات یک پرتو نور در داخل محفظه حسگر منعکس می شود، کار می کند. هنگامی که هیچ ذره ای در محفظه حسگر وجود ندارد، نور پرتو به دتکتور نور برخورد نمی کند، که نشان می دهد همه چیز شفاف است.

 هنگامی که ذرات وجود دارند و میزان نور ثبت شده توسط دتکتور نور به حد آستانه مشخصی می رسد، زنگ هشدار به صدا در می آید.

هر دو نوع دتکتور دودی می‌توانند آتش‌های «شعله‌ور» کندسوز یا آتش‌های «شعله‌ور» تندسوز را شناسایی کنند، اما هر فناوری نقاط قوت خاص خود را دارد. آلارم‌های مبتنی بر یونیزاسیون تمایل دارند ذرات کوچک دود سیاه را از آتش‌های شعله‌ور سریع‌تر تشخیص دهند.

زیرا به تعداد بیشتری تولید می‌شوند و جریان بیشتری را از بین صفحات می‌گیرند. آشکارسازهای فوتوالکتریک نسبت به ذراتی که اندازه بزرگتر و سفید یا رنگ روشن دارند حساس تر هستند و بنابراین بازتاب بیشتری دارند، مانند ذراتی که از آتش سوزان ساطع می شوند.

 

دتکتور حرارتی چیست؟

دتکتور اعلام حریق حرارتی یک دستگاه اعلام حریق است که برای زمانی که انرژی حرارتی همرفت آتش، دمای عنصر حساس به حرارت را افزایش می‌دهد، طراحی شده است. آشکارسازهای حرارتی دارای دو طبقه‌بندی اصلی کارکرد «سرعت افزایش» و «دمای ثابت» هستند.

آشکارساز حرارت برای کمک به کاهش آسیب اموال استفاده می شود.دتکتورهای حرارتی نسبت به افزایش درجه حرارت حساس می باشند. هنگامی که بر اثر حریق، درجه حرارت محیط تغییرات غیر عادی داشته باشد این دتکتورها فعال می شوند. این دتکتورها دارای یک محفظه می باشند.

در داخل محفظه یک بی متال (دو نوار فلزی با جنس مختلف) وجود دارد. هوای گرم روی بی متال اثر گذاشته و گرما باعث بسته شدن کنتاکت های آن شده و دتکتور عمل می کند. این دتکتورها برای مکان هایی همچون آشپزخانه ها، موتورخانه ها و . . . مناسب می باشند.

در مورد وسایل برقی نیز که شروع حریق آنها با ساطع شدن حرارت همراه می باشد که این نوع دتکتور، حرارت ناشی از وقوع حریق را در همان لحظات اولیه تشخیص داده و با بسته شدن مدار الکتریکی مربوطه به مرکز کنترل پنل اعلام کرده و اقدامات برنامه ریزی شده را بطور خودکار انجام می دهد و آژیرهای اعلام حریق نیز به صدا در آمده تا اشخاص را از وقوع حادثه مطلع کنند.

این نوع دتکتور اصولا شامل دو نوع (ثابت و حساس به افزایش دما) می باشند. در این دتکتور یک مقاومت کوچک الکترونیکی کالیبره شده به عنوان شناسنده دما بکار می رود. دمای عملکرد این نوع آشکارسازها معمولا حدود 65 درجه می باشد.

دتکتورهای حرارتی در سیستم اعلام حریق بخصوص برای محیط هایی که بطور عادی حاوی دود هستند (همانند  آشپزخانه ها، شوفاژخانه ها، لباسشویی ها و پارکینگهای اتومبیل) مناسب هستند.

برای استفاده از این دتکتورها بایستی به حداکثر پوشش، حداکثر فاصله بین دیوار و دتکتور، فاصله بین دتکتورها، برآمدگی های روی سقف و… توجه نمود.پیشینه استفاده از آنها حدود ۳۰ سال است.

دتکتور حرارتی دمای ثابت زمانی سیگنال می دهد که عنصر تشخیص تا یک نقطه دمایی از پیش تعیین شده گرم شود. اما دتکتورهای حساس به افزایش دما زمانی سیگنال می دهند که دما به سطحی بیش از درجه از پیش تعیین شده افزایش یابد.

دستگاه‌های تشخیص افزایش دما را می‌توان طوری تنظیم کرد که به سرعت کار کنند، در طیف وسیعی از دمای محیط مؤثر هستند، معمولاً به سرعت به حالت اولیه باز می‌گردند و می‌توانند افزایش آهسته دمای محیط را بدون به صدا درآوردن زنگ خطر تحمل کنند.

دستگاه‌های ترکیبی با دمای ثابت مستقیماً به افزایش سریع دمای محیط ناشی از آتش‌سوزی پاسخ می‌دهند، این دستگاه‌ها افزایش آهسته دمای محیط را بدون ایجاد زنگ هشدار تحمل می‌کنند و به‌طور خودکار با کاهش دمای محیط به حالت اولیه باز می‌گردند.

دتکتور حرارتی معمولاً دارای ضریب اطمینان بالاتری نسبت به انواع دیگر دتکتورهای آتش است. این منجر به هشدارهای نادرست کمتری می شود. به طور کلی، آنها نسبت به سایر دستگاه های شناسایی دیرتر فعال می شوند.

آنها باید برای نصب فقط در مواردی در نظر گرفته شوند که سرعت فعال سازی حیاتی در نظر گرفته نمی شود یا به عنوان یک دستگاه تشخیص آتش پشتیبان برای سایر دستگاه های تشخیص حریق هستند. آنها مزیت مناسبی برای کاربردهای خارج از منزل دارند اما مضرات آن عدم احساس ذرات دود یا شعله قابل مشاهده از آتش است.

در طول سالیان گذشته به طور پیوسته تکنولوژی آشکار سازی حرارت پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته است.و در نهایت  تکنولوژی ساخت این نوع دتکتورها به چهار گونه زیر تقسیم می شوند.

دتکتورهای حرارتی نوع الکترومکانیکی

همانگونه که از نام آن مشخص است در این نوع، حرکت مکانیکی در اثر گرما و بوجود آمدن جریان الکتریکی باعث عمل کردن دتکتور می شود. چهار نوع اصلی از دتکتور حرارتی دمای ثابت الکترو مکانیکی وجود دارد.

در نوع اول یک ترموستات شامل یک نوار بی متال که یک سمت آن ثابت و طرف دیگر آزادانه حرکت می کند وجود داشته که در اثر افزایش دما طرف آزاد بی متال حرکت کرده و با یک رسانای الکتریسته برخورد می کند. در واقع حرکت قسمت متحرک بی متال و اتصال آن با رسانا یک مدار الکتریکی را بوجود می آورد که سبب ایجاد آلارم می شود.

در نوع دوم که بیشترین نوع دتکتور دما ثابت است؛ حسگر یک المان ذوب شونده (از جنس آلیاژی که در دمای خاص و مورد نظر ذوب می شود) است.   این نوع در سال های ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰ ابداع شد. آلیاژ ذوب شونده ترکیبی از دو یا چند فلز می باشد که دمای ذوب مشخص و پایین تر از دمای خاص مورد نظر دارند.

زمانی که دمای محیط تا دمای  ذوب آلیاژ افزایش پیدا می کند آلیاژ همانند لحیم از حالت جامد به مایع تغییر شکل داده  و سبب می شود تا فشار پشت آن آزاد و یک مدار الکتریکی شکل بگیرد و باعث تولید آلارم شود.

نوع سوم در سیستم های بسیار قدیمی بکار گرفته می شد که شامل یک سیم حساس به دما بین دو نقطه رسانا بود. دتکتور شامل یک سیم حساس به دماست که یک سمت آن ثابت بوده و طرف دیگر آن روی یک چرخ قرقره کوچک قرار دارد. در انتهای سیم یک وزنه کوچک جهت تنظیم میزان کشش سیم قرار می گیرد.

زمانی که دما افزایش پیدا می کند سیم افزایش طول داده و وزنه پایین می آید. این سیستم طوری کالیبره می شود که در دمای خاص که سیم به میزان کشش خاصی رسیده است، برخورد وزنه با یک رسانا یک مدار الکتریکی را ساخته و اعلام آلارم می نماید. این نوع از دتکتورها دیگر تولید نمی شوند.

در نوع چهارم دتکتورهای حرارتی الکترومکانیکی دما ثابت، دتکتور بصورت بسط داده شده است که به عنوان دتکتور خطی حرارتی شناخته می شود که در بر گیرنده دو رشته رسانای به هم تابیده است که با روکش پلاستیکی مخصوص نارسانا از یکدیگر مجزا شده اند و بر روی مجموع آنها یک روکش وجود دارد.

زمانی که دما در کنار این رشته ها تا درجه حرارت خاصی بالا می رود روکش پلاستیکی مخصوص آب شده و باعث اتصال کوتاه شدن دو رشته رسانا می شود که این امر با تشکیل یک مدار الکتریکی به سیستم مرکزی، اعلام آلارم می نماید

دتکتور حرارتی نوع اپتو مکانیکی (نوری مکانیکی)

این نوع از دتکتورها در واقع نوع بسیار پیشرفته دتکتورهای الکترومکانیکی  هستند. این دتکتورها شامل یک یا چند کابل فیبر نوری می باشد که به وسیله روکش نارسانای حساس به دما از یکدیگر جدا شده اند و با یک روکش بیرونی محافظت می شوند. نور متمرکز شده دائما در حال عبور از داخل فیبرها می باشد.

زمانی که دمای رو به افزایش در درجه حرارت خاصی روکش نارسانا را ذوب می کند درجه تابش نور داخل فیبر تغییر کرده و یا پیوستگی آن از بین می رود، این تغییر که بوسیله تجهیز مخصوص فیبر نوری در حال مانیتور شدن است به عنوان آلارم به سیستم مرکزی اعلام حریق گزارش دهی می کند.

دتکتور حرارتی نوع الکترو پنوماتیکی

آشکارسازی الکترو پنوماتیکی با نرخ تغییرات دما برای اولین بار در سال ۱۹۴۱ برای ساخت دتکتورهای حرارتی بکار گرفته شد. دتکتور حرارتی الکتروپنوماتیکی در بر گیرنده محفظه مجرایی کنترل شده است و شامل یک دیافراگم می باشد که با تغییرات فشار بر مبنای نرخ تغییرات دمای محیط حرکت می کند.

زمانی که دمای محیط سریعتر از نرخ کالیبره شده (که مجرای تخلیه برای آن نرخ طراحی شده است) تغییر می کند دیافراگم به مقدار کافی حرکت کرده تا یک مدار الکتریکی ایجاد کند و آلارم آتش را بوجود بیاورد. مزیت اصلی این نوع دتکتور این است که تنها به دمای ثابتی محدود نشده و در یک بازه دمایی کار می کند.

دتکتور حرارتی الکترونیکی (ترمیستور)

رایج ترین نوع دتکتور در کشور استرالیا ترمیستورها هستند که مجهز به یک تجهیز الکترونیکی یا  ترمیستور به عنوان المان حساس به حرارت می باشند. ترمیستور نوعی از مقاومت است که مقاومت داخلی آن با دما تغییر می کنند.

این نوع دتکتورها هم به عنوان دتکتور دمای ثابت و هم حساس به نرخ تغییرات دما عمل می کنند که چگونگی این امر بستگی به نوع طراحی آن دارد. این نوع دتکتور می تواند شامل ویژگی های خاصی جهت کاهش آلارم های کاذب باشد بنابر این این نوع دتکتور ها تا حدودی مشکل آلارم های کاذب را حل کرده اند .

طبقه بندی حرارت برای دتکتور حرارتی

پنج طبقه بندی دمایی برای دتکتورهای حرارتی به منظور استفاده وجود دارد، این طبقه بندی ها بر اساس اینکه دتکتورها دما ثابت یا حساس به تغییرات نرخ دما باشند انجام گرفته است.

• نوع A (نقطه سفید):
• نوع دمای معمولی که ترکیب دو نوع دما ثابت (بین۵۸ تا ۸۸ درجه سانتیگراد) و حساس به تغییرات نرخ دمایی باشد.
• نوع B (نقطه آبی):
• نوع دمای معمولی که صرفا نوع دما ثابت (بین۵۸ تا ۸۸ درجه سانتیگراد) می باشد.
• نوع C (نقطه سبز):
• نوع دمای بالا که ترکیب دو نوع دما ثابت (بین۸۸ تا ۱۳۲ درجه سانتیگراد) و حساس به تغییرات نرخ دما می باشد.
• نوع D (نقطه قرمز):
• نوع دمای بالا که صرفا نوع دما ثابت (بین۸۸ تا ۱۳۲ درجه سانتیگراد) می باشد.
• نوع E (نقطه سبز):
• نوع دما ثابت ویژه که در زمانی استفاده می شود که یکی انواع A تا D پاسخگوی نیازهای سیستم نباشد.

 

دتکتور دود و حرارت ( ترکیبی )

 

این مدل دتکتور اعلام حریق که ترکیب دو سنسور دودی و حرارتی می باشد. , برای مکان هایی استفاده میشود که حریق احتمالی را نمیتوان پیشبینی کرد.دتکتور دود و حرارت ترکیب دو سنسور دودی و حرارتی می باشد، برای مواردی استفاده می شود که پیش بینی نوع حریق دشوار و یا احتمال هر دو نوع حریق دودزا یا حرارت زا وجود داشته باشد. بیشترین کاربرد دتکتورهای مولتی سنسور یا ترکیبی در اتاق های بایگانی، کتابخانه ها، آشپزخانه های متصل به هال و هتل ها می باشد.

انواع دتکتور ترکیبی

امروزه با پیشرفت تکنولوژی، تجهیزات ایمنی در برابر آتش بسیار مقرون به صرفه و همچنین پیشرفته شده است. در خط مقدم این فناوری، مولتی دتکتور یا حسگرهای تشخیص آتش سوزی چندگانه وجود دارند. این حسگر ها با شناسایی سریع دود حاصل از آتش سوزی، واکنش سریع و قابل اطمینانی را برای کنترل آتش سوزی خواهند داشت.

با استفاده از سیستم حسگر هشدار چندگانه یا همان مولتی دتکتور، که به نام های سیستم تشخیص دود و یا سیستم هشدار ترکیبی نیز شهرت دارد، دیگر نیازی به استفاده از سیستم های هشدار تک حالته (مجهز به یک سنسور تشخیص آتش) نخواهد بود.

این دتکتورهای چند حالته نه تنها احتمال خطا در تشخیص آتش را کاهش می دهند، بلکه به دلیل تولید میزان کمتری از مواد رادیواکتیو، رفع مشکلات ذخیره سازی و یونیزاسیون، سازگار با محیط زیست نیز می باشند.

همچنین در اینجا ذکر این نکته نیز ضروری است که این حسگر تشخیص دود هیچ ضرری برای کسانی که آن را نصب می کنند یا برای کسانی که  مولتی دتکتور در ساختمان آنها وجود دارد، ایجاد نمی کند.

دتکتور دودی مستقل

این دتکتور اعلام حریق با باتری ۹ ولت به صورت مستقل ( بدون نیاز به پنل ) عمل میکند و  بعد از تشخیص دود به صورت خودکار آژیر فعال می شود. دتکتور دودی مستقل دستگاهی است که از یک پرتو نور پرتاب شده برای تشخیص دود در مناطق بزرگ، معمولاً به عنوان نشانگر آتش استفاده می کند.

آشکار ساز دودی مستقل (که به آن هشدار دود فوتوالکتریک نیز گفته می شود) یک آلارم حاوی LED مادون قرمز پالسی است که هر 10 ثانیه یک بار پرتوی نور را به محفظه سنسور می زند تا ذرات دود را بررسی کند.هنگامی که درصد معینی از نور عبوری توسط دود مسدود شد، سیگنال آتش سوزی داده می شود.

این دتکتور با باتری 9 ولت به صورت مستقل ( بدون نیاز به پنل ) عمل میکند و  بعد از تشخیص دود به صورت خودکار آژیر فعال می شود.

مراحل عملکرد دتکتور دودی مستقل

مرحله ۱ – دود وارد محفظه نوری می شود.

هنگامی که آتش سوزی رخ می دهد دود از طریق دریچه های بازشو وارد محفظه نوری می شود. آلارم‌های دود از تولیدکنندگان باکیفیت، محفظه آن را با صفحه‌های حشرات محافظت می‌کنند تا مانع از ورود اشکالات و ایجاد آلارم‌های کاذب شوند.

مرحله ۲ – نور مادون قرمز پراکنده است.

با ورود دود به محفظه نوری، ذرات آن باعث می شود نور مادون قرمز بر روی گیرنده نور فوتودیود پراکنده شود.

مرحله ۳ – زنگ هشدار به صدا در می آید.

هنگامی که نور پراکنده شده به گیرنده نور فوتودیود برخورد می کند، سیگنالی به مدار مجتمع ارسال می شود که باعث می شود زنگ هشدار به صدا درآید و سرنشینان را از آتش سوزی آگاه کند.

 

دتکتور شعله

آشکار ساز اعلام حریق شعله، سنسوری است که برای تشخیص و پاسخ به حضور شعله یا آتش طراحی شده و امکان تشخیص شعله را فراهم می کند. پاسخ به شعله شناسایی شده به نصب بستگی دارد، اما می تواند شامل به صدا درآوردن زنگ خطر، غیرفعال کردن خط سوخت (مانند یک خط پروپان یا گاز طبیعی) و فعال کردن یک سیستم اطفاء حریق باشد.

 

در مکان هایی مانند کوره‌های صنعتی استفاده می‌شود، نقش آنها این است که تأیید کنند که کوره به درستی کار می‌کندیا خیر. می توان از آن برای خاموش کردن سیستم جرقه زنی استفاده کرد، اگرچه در بسیاری از موارد آنها هیچ اقدام مستقیمی فراتر از اطلاع دادن به اپراتور یا سیستم کنترل انجام نمی دهند.

دتکتور اعلام حریق شعله به دلیل مکانیسم‌هایی که برای تشخیص شعله استفاده می‌کند، اغلب می‌تواند سریع‌تر و دقیق‌تر از آشکارساز دود یا گرما پاسخ دهد.

یکی از مهمترین دتکتورهای مورد استفاده در صنایع ایمنی و پیشگیری از حریق، دتکتور شعله می باشد، این دتکتور با استفاده از آنالیز فرکانس های موجود در هوا و تحلیل آن با استفاده از اشعه مادون قرمز و تغییرات آن در محیط به تشخیص حریق می پردازد.

کاربرد این دتکتور معمولا در فضاهای باز بوده لذا در صنایع، نفت، گاز و پتروشیمی بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. دتکتورهای شعله بر اساس نوع حریق و ماده سوختنی نیز دسته بندی می شوند و در کاربرد های مختلف و در برند های مختلف، شعاع پوشش تشخیص حریق متفاوتی دارند.

انواع آشکارساز شعله نوری

دتکتور های شعله انواع مختلفی دارد که هرکدام در محیط ها و مکانهای متفاوت مورد استفاده قرار میگیرد.

• آشکارساز اشعه ماوراء بنفش (UV)
• آشکارساز تشعشعات مادون قرمز (IR)
• آشکارساز شعله فروسرخ (Infrared)
• دتکتور ترکیبی ماوراء بنفش و مادون قرمز (UV/IR)
• آشکارسازهای چند مادون قرمز (IR3)
• و…

 

اسپری تست دود

انتشار تشعشعات

آتش از خود تشعشعاتی ساطع می کند که چشم انسان آن را به صورت شعله و حرارت قرمز زرد قابل مشاهده تجربه می کند. در واقع، در هنگام آتش سوزی، انرژی نسبتاً پراکنده UV و انرژی نور مرئی ساطع می شود. یک دتکتور شعله چند فرکانس با حسگرهایی برای UV، نور مرئی، نزدیک IR و/یا IR باند پهن، «داده‌های حسگر» بسیار بیشتری برای محاسبه دارد و بنابراین می‌تواند انواع بیشتری از آتش‌سوزی‌ها را شناسایی کند و این نوع حریق‌ها را بهتر تشخیص دهد.

قانون مربع

اگر فاصله بین شعله و دتکتور شعله در مقایسه با بعد آتش زیاد باشد، باید قانون مربع اعمال می شود: اگر آشکارساز شعله بتواند آتشی را با مساحت A در یک فاصله مشخص تشخیص دهد، آنگاه منطقه شعله 4 برابر بزرگتر است. اگر فاصله بین دتکتور شعله و آتش دو برابر شود ضروری است.

 

دتکتور لیزری( بیم دتکتور )

بیم دتکتور اعلام حریق یکی از کاربردی ترین انواع دتکتور اعلام حریق دودی  می باشد که درشبکه های اعلام حریق استفاده می‌شود. بیم دتکتور اعلام حریق سطح وسیعی از منطقه را تحت پوشش  خود قرار می‌دهد و نیازی به کابل کشی و لوله کشی نیست.

بیم دتکتورها در دو متراژ 40 و 80 متر تولید و عرضه گردیده اند. این دتکتورها از نوع رفلکتوری (Reflective) و با تکنولوژی موتورایز (Motorized) قابل نصب در ارتفاع 2.5 الی 25 متر می باشند.

واضح است در محیط های وسیع و بزرگ همانند سالن کارخانجات، سوله های تولید و انبار، موزه ها، سالن های سینما و آمفی تئاترها و محیط های مشابه آن، استفاده از سنسورهای رایج (دتکتورهای نقطه ای) بسیار دشوار و مقرون به صرفه نیست، که باید از بیم دتکتورها (دتکتور لیزری  یا خطی) استفاده کرد.

 

دتکتور گازی Gas Detector

دتکتور گاز وسیله ای است که وجود گازها را در یک منطقه، اغلب به عنوان بخشی از یک سیستم ایمنی تشخیص می دهد. این نوع دتکتور می تواند زنگ خطر را برای ساکنین در منطقه ای که نشت گاز در آن رخ می دهد به صدا درآورد و به آنها فرصت خروج از ساختمان و تماس با مراکز آتش نشانی را بدهد.

دتکتور یکی از مهمترین تجهیزات اعلام حریق است زیرا گازهای زیادی وجود دارد که می تواند برای زندگی انسان یا حیوانات مضر باشد. از دتکتورهای گاز می توان برای تشخیص گازهای قابل احتراق، قابل اشتعال و سمی و کاهش اکسیژن استفاده کرد.

این نوع دستگاه به طور گسترده در صنعت استفاده می شود و می توان آن را در مکان هایی مانند سکوهای نفتی برای نظارت بر فرآیندهای تولید و فناوری های نوظهور مانند فتوولتائیک مورد استفاده قرار داد. در دتکتورها فرآیند تشخیص و شناسایی نشت گاز توسط حسگرها صورت می پذیرد.

انواع دتکتور گازی در بازار موجود است که از جمله آن ها می توان به دتکتور ثابت و دتکتور پرتابل اشاره نمود و همانطور که از نامشان مشخص است، دتکتور اول در مکان هایی نظیر سقف به صورت ثابت نصب می شود، اما دتکتور از نوع پرتابل قابل حمل بوده و افراد را از گازهای سمی موجود در محیط های مختلف آگاه می سازد.

علاوه بر این، شناسایی بصری را می توان با استفاده از یک دوربین حرارتی انجام داد. این حسگرها معمولاً از یک زنگ هشدار صوتی استفاده می کنند تا در صورت شناسایی گاز خطرناک به مردم هشدار دهند.

حسگرهای دتکتور معمولا از حسگرهای گاز الکتروشیمیایی و حسگرهای نیمه هادی اکسید فلزی و اخیراً سنسورهای تصویربرداری مادون قرمز مورد استفاده قرار گرفته اند.

همه این حسگرها برای طیف گسترده ای از کاربردها استفاده می شوند و می توان آنها را در کارخانه های صنعتی، پالایشگاه ها، تولید دارو، تاسیسات، کارخانه های خمیر کاغذ، تاسیسات هواپیما و کشتی سازی، تاسیسات تصفیه فاضلاب، وسایل نقلیه و… مورد استفاده قرار داد.

 

دتکتور گاز مونواکسید کربن (Carbon monoxide gas detector)

دتکتور گاز CO یک دستگاه الکترونیکی و بدون سیم است که برای آشکار سازی گاز منوکسید کربن که گازی بی بو، بیرنگ و در عین حال سمی و کشنده است بکار برده می‌شود. در صورت انباشتگی این گاز در محیط خانه یا محل کار، دستگاه هشدار دهنده گاز CO با بوق بلند خود ساکنین را از وجود این گاز سمی مطلع می‌کند.

وجود هشداردهنده مونوکسید کربن در اتاق خواب ها ضروری است. زیرا می تواند هنگام نشت گاز از تجهیزات حرارتی ساکنین را مطلع کرده و احتمال خفگی بر اثر نشت گاز را کاهش دهد.

برخلاف تصور عمومی که CO2 سنگین تر از هواست، دتکتور CO را می توان روی سقف یا دیوار نصب کرد و به کارایی مورد نظر رسید.

دتکتور مونواکسید کربن دارای الگوهای بوق متفاوتی است تا ساکنین را از وجود شرایط اضطراری یا صرفاً نیاز به تعویض باخبر کند. دانستن تفاوت بین بوق ها حائز اهمیت است. به صدا در آمدن  بوق و سپس متوقف شدن آن به این معناست که مونوکسید کربن در هوا وجود دارد و باید به سرعت مکان را ترک کرد.

هر دقیقه یک بوق به این معناست که باتری دتکتور ضعیف است و باید آن را برای استفاده در شرایط اضطراری تعویض کرد. پنج بوق در هر دقیقه به این معناست که دتکتور به پایان عمر خود رسیده و باید تعویض گردد.

مهم است که دتکتور های خود را به طور منظم آزمایش کنید، اما پیشنهاد می شود حداقل یک بار در ماه آنها را آزمایش کنید. اگر دتکتور مونوکسید کربن شما دارای باتری های قابل تعویض است، باید حداقل هر 6 ماه یکبار تعویض شوند.

 

دتکتور نشت یاب گاز 220v

دتکتور نشت یاب گاز 220v ولت محصولی است که بسیار هوشمندانه طراحی و تولید گردیده است. یکی از ویژگی های بارز این سنسور هوشمند، قابلیت اتصال به انواع سیستم های حفاظتی (دزدگیر) و اعلام حریق می باشد.

در تولید دتکتور نشت یاب گاز از نوعی سنسور گاز با استاندارد جهانی و قابلیت اطمینان بالا بهره برده شده است که همین امر آسودگی خاطر در استفاده از این سنسور را به ارمغان خواهد آورد. کاربر در هر زمانی که بخواهد می تواند از طریق کلید، تست روی سنسور این دتکتور را فعال و از صحت کار آن اطمینان حاصل کند.

از دیگر ویژگی های خاص این دتکتور قابلیت کار با برق شهر (220 ولت) و همچنین قابلیت کار با شیرهای برقی و بازوی الکترومکانیکی و حساسیت آن به انواع گازهای طبیعی (شهری) و کپسول می باشد. به طور خاص ویژگی های این محصول به شرح زیر است:

• سنسور با قابلیت اطمینان بالا.
• ریست شدن اتوماتیک پس از آلارم.
• بهره مند از تکنولوژی پردازش MCU و قابلیت حذف هرگونه آلارم کاذب.
• دارای دکمه تست دستی.
• قابلیت کار با شیرهای برقی و بازوی الکترو مکانیکی و کنترل تهویه و هواکشها.
• منبع تغذیه سویچینگ.
• برخورداری از تکنولوژی ساخت SMT کاری و پایداری و ثبات بالا در شرایط مختلف.
• نصب به صورت دیواری.
• خروجی در زمان آلارم : حالت عادی N/O وقابل تغییربه N/C، آژیر، 12 ولت DC، فلاشر LED
• مطابق با استاندارد: GB15322-2003

دتکتور نشت یاب گاز علاوه بر موارد ذکر شده دارای ویژگی های زیر نیز می باشد.

تشخیص چند گاز:

دتکتور نشست یاب گاز خانگی مناسب برای تشخیص LPG، گاز طبیعی، گاز زغال سنگ، سوخت گاز، گاز مصنوعی، گاز نفت مایع، گاز طبیعی مایع و غیره.

پخش هشدار صوتی:

قابلیت اعلان صوتی و بازخوانی دیجیتالی غلظت گاز را ارائه می دهد. هنگامی که غلظت نشت گاز به سطح از پیش تنظیم شده می رسد، زنگ به صدا در می آید. صدای زنگ هشدار 85 دسی بل، خطر انفجار گاز را کاهش می دهد و از امنیت جان و اموال خانواده شما محافظت می کند

کاربرد گسترده:

این محصول می تواند به طور گسترده برای رستوران، بیمارستان، هتل، کارخانه نفت، گاراژ، پمپ بنزین و غیره استفاده می شود.

نصب آسان:

سنسور نشت یاب گاز طراحی آسان برای نصب را اتخاذ می کند، می تواند با وصل کردن مستقیم به پریز برق برای تشخیص گاز نشت شده استفاده شود.

منظور از فناوری ترموپتک چیست؟

نوعی فناوری سنسور هشدار دود است که در مجموعه فناوری سنسورهای هشدار دود چندگانه Pro Connected قرار می گیرد. این فناوری در بیش از ۹۰ درصد خدمات آتش نشانی و نجات کشور انگلستان مورد استفاده قرار می گیرد.

فناوری ترموپتک واکنش بسیار سریعی را در برابر آتش، نشان می دهد. همچنین مکان های مجهز به این فناوری فرصت بیشتری را به ساکنان خود برای فرار از مناطق دچار حریق فراهم می کند. این فناوری با قیمت مقرون به صرفه در دسترس است و با هزینه ای مشابه با سایر واحدهای تک سنسور موجود، به فروش می رسد.

دتکتور ترموپتک چگونه کار می کند؟

فناوری مولتی دتکتور ترموپتک ترکیبی از جدیدترین و بروزترین سیستم سنجش چشمی و سیستم حساس به گرما است. در نتیجه این فناوری دارای دو سیستم سنجش جداگانه دود و حرارت است. در این فناوری در صورت افزایش دما، حساسیت سنسور دود افزایش یافته و در نتیجه آن پاسخ سریعی به آتش سوزی های گسترده و شعله ور نشان می دهد.

مولتی دتکتورهای ترموپتک نسبت به هشدارهای آتش سوزی تک سنسور، بسیار سریعتر پاسخ می دهند و همچنین بسیار کمتر مستعد هشدارهای کاذب هستند.  همچنین این مولتی دتکتورها قابلیت نصب آسان در پذیرایی، سالن، راهرو، پاگردها و  اتاق خواب ها را دارند.

فناوری ترمیستک چیست؟

در حالی که امروزه BS 5839-6: 2019 نصب فناوری هشدار دود چند حسگر را در سرتاسر خانه توصیه می کند، اما فقط هشدارهای حساس به گرما و مونوکسید کربن برای نصب در آشپزخانه مناسب هستند.

با توجه به اینکه بیش از ۶۰ درصد از آتش سوزی ها معمولا در آشپزخانه اتفاق می افتد، بنابراین نصب یک مولتی دتکتور آتش سوزی که از فناوری هشدار سریع گرمای پیشرفته برخوردار باشد، ضروری است. با توجه به این موضوع، توصیه می شود که یک مولتی دتکتور با فناوری هوشمند ترمیستک ( Thermistek ) در آشپزخانه نصب کنید.

نحوه کار فناوری ترمیستک:

سنسور هشدار گرما دارای یک صفحه ساطع گرمای منحصر به فرد است که گرمای مستقیم ناشی از آتش را بر روی مقاومت حرارتی (ترمیستور) منعکس می کند و اجازه می دهد واکنش سریع تری نسبت به هشدارهای گرمایی معمول در برابر آتش، نشان دهد. علاوه بر این با استفاده از یک الگوریتم پیش بینی کننده، دائماً تغییرات دما را کنترل می کند.

اگر افزایش دما تشخیص داده شود، میزان افزایش اندازه گیری می شود. اگر این افزایش دما بیش از آستانه از پیش تعیین شده باشد، زنگ خطر به صدا در می آید. این ویژگی پیش بینی حریق در زمان افزایش سریع دما، پاسخ سریع تری را نیز به آتش سوزی برای اطفای حریق فراهم می کند.

اگر درجه حرارت با سرعت خطرناکی در حال افزایش باشد، هشدار را برای فعال سازی فراهم می کند تا واکنش سریع تری در برابر آتش برای اطفای آن نشان دهد.

مولتی دتکتورهای حرارتی ترمیستک برای نصب در آشپزخانه ها مناسب هستند زیرا این هشدار دهنده ها حساس به گرمای ناشی از حرارت پخت و پز نخواهند بود. همچنین در انبارها، گاراژها و زیر سقف های شیروانی که معمولا دود و گرد و غبار زیادی وجود دارد، از این دتکتور استفاده می کنند.

یونیزه شدن

دتکتور های یونیزه هر زمان که وجود دود را تشخیص می دهند فعال می شوند. این دتکتور ها دارای دو صفحه فلزی در داخل خود هستند که جریان الکتریکی به عقب و جلو جریان دارد. وقتی دود به محفظه می رسد ، جریان را قطع می کند، که زنگ هشدار را نشان می دهد. دتکتور های مبتنی بر یونیزه بهتر است در مکانهایی استفاده شوند که می توانند به سرعت آتش سوزی گسترش یابد، مانند آشپزخانه های تجاری.

فوتوالکتریک

دتکتور های آتش فوتوالکتریک مشابه نمونه های یونیزه شده خود هستند. با این حال، آنها به جای جریان الکتریکی به نور متکی هستند. دود ورودی به محفظه این واحدها باعث ایجاد اختلال در پرتوهای نوری می شود که این دتکتور ها تولید می کنند. هر زمان این اتفاق می افتد، آلارم فعال می شود. دتکتور های آتش فوتوالکتریک دارای دو مزیت مفید نسبت به دتکتور های مبتنی بر یونیزاسیون هستند. آنها می توانند آتش سوزی های کوچکتر را شناسایی کنند و همچنین کمتر باعث ایجاد هشدار کاذب می شوند.

یونیزاسیون / فوتوالکتریک

گاهی اوقات، استفاده از دو نوع دتکتور آتش، از یک نوع بهتر است. خوشبختانه دتکتور های یونیزاسیون و فوتوالکتریک را می توان در همان واحد قرار داد. این دتکتور ها میزان دود در ساختمان شما را ردیابی می کنند و وقتی بیش از حد جمع شود، دود فعال می شود. با این حال  در صورت گرم شدن بیش از حد فعال نمی شوند، زیرا فاقد سنسور حرارت هستند.

جاهایی که می توان هشدارهای دود نوری را قرار داد

دتکتور دودی مستقل را می توان در اتاق خواب ها و اتاق های نشیمن و در راهرو طبقه همکف قرار داد. فناوری نوری آلارم ها را کمتر در معرض هشدارهای کاذب ناشی از بخارات آشپزی قرار می دهد.

7 مورد که باید راجب دتکتور ها بدانید

• درب بسته باعث کاهش گسترش سرعت دود ، گرما و آتش می ­شود. دتکتورها را در هر اتاق خواب و خارج از هر محل خواب جداگانه نصب کنید. درواقع دتکتورها را در هر قسمت از خانه نصب کنید.
• آلارم های دود همگی باید بهم متصل شوند تا وقتی یکی صدا می دهد، همه باهم صدا و هشدار دهند.
• خانه های بزرگ ممکن است به تعداد دتکتور بیشتری نیاز داشته باشند.
• دتکتور یا آلارم تشخیص دود را حداقل ماهی یک بار تست کنید. دکمه تست را فشار دهید تا مطمئن شوید که بخش آلارم دتکتور کار می کند.
• آلارم های دود امروزه از نظر فنی پیشرفته تر هستند تا به بسیاری از شرایط آتش سوزی پاسخ دهند، اما شما هم با تست به موقع دتکتورها میزان هشدارهای دروغین را کاهش دهید.
• وقتی زنگ دود به صدا درآمد ، بیرون بروید و بیرون بمانید.
• هر ۱۰ سال تمام آلارم های دود در خانه خود را تعویض کنید.

 6 حقیقت و آمار درباره آلارم های دود

• در سال های ۲۰۱۲-۲۰۱۶ ، بیش از نیمی از (۵۳٪) از آتش سوزی های خانه گزارش شده به دفاتر آتش نشانی ایالات متحده با تشخیص آلارم دود بود.
• تقریباً از هر پنج مرگ ناشی از آتش سوزی در خانه، سه مورد ناشی از آتش سوزی در خانه های بدون دتکتور (۴۰٪) یا در اثر کار نکردن دتکتور (۱۷٪) بوده است.
• در هر پنج مرگ (۴۰٪) ناشی از آتش سوزی در خانه، دو مورد ناشی از این بود که دتکتور دود در منزل وجود نداشت.
• میزان مرگ و میر در هر ۱۰۰۰ مورد آتش سوزی، در خانه هایی که هیچ آلارم دودی نداشتند در مقایسه با خانه های دارای آلارم دود، بیش از دو برابر بود. (بیش از ۱۲.۳ مرگ در مقابل ۵.۷ مرگ در هر ۱۰۰۰ آتش سوزی)
• در دو مورد از هر پنج مورد (۴۳٪)، آتش سوزی هایی بود که آلارم دود در آنها وجود داشت اما کار نمی کرد یعنی دتکتورهایی با باتری از دست رفته یا قطع شده بود.
• باتری های خراب باعث یک چهارم (۲۵٪) خرابی دتکتورها هستند.

سایر ویژگی های مولتی دتکتورهای ایمنی در برابر آتش:

•  تمامی مولتی دتکتورها شامل یک باتری آب بندی شده برای عمر بیشتر و طراحی زیبا هستند.
•  داشتن بلوک های ترمینال بزرگ و همچنین نصب ساده دو قسمته اجزای هشدار دهنده آن باعث می شود تا نصب دتکتور بسیار ساده و سریع صورت گیرد.
•  این دتکتور برای نصب آسان در ساختمان های جدید و مکان های بازسازی شده طراحی شده است.
•  تست کردن آن بسیار ساده است.
•  مولتی دتکتورها،  هشدارهای کاذب را به دلیل داشتن سنسورهای مختلف محدود می کنند.
• علاوه بر تمامی موارد ذکر شده، مولتی دتکتورهای مجهز به فناوری ترموپتیک و ترمیستیک دارای امکانات خوب زیر نیز هستند:
• یکی کردن تمام هشدارها: با فشار دادن دکمه تست می توان تمامی هشدارها بجز هشدار اولیه شبکه را بی صدا کرد.
•  تشخیص نوع آلارم از صدای آن: در صورت یکی نکردن تمامی آلارم ها، می توان نوع آلارم ناشی از دود، حرارت یا مونوکسید کربن را از صدای آن تشخیص داد.
• کم مصرف بودن آن: مصرف انرژی این نوع از مولتی دتکتورها تقریبا ۱۰ درصد کمتر از میانگین ارائه شده در AC 230V است.
• آلارم ندادن هوشمند: به شما این امکان را  می دهد تا در صورت اعلام هشدار کاذب، زنگ هشدار تا ۱۰ دقیقه به صدا در نیاید. در این مدت اگر دود اضافی تشخیص داده شود، زنگ هشدار فعال می شود.

نصب صحیح دتکتور و اطمینان از عملکرد مناسب آنها – گام مهمی برای ایمن سازی خانه و خانواده از آتش سوزی است.

• دتکتورهایی را انتخاب کنید که دارای برچسب آزمایشگاه شناخته شده باشند.
• دتکتور را در داخل هر اتاق خواب، خارج از هر محل خواب و در هر سطح از خانه، از جمله زیرزمین نصب کنید.
• دتکتور را در اتاق نشیمن (اتاق خانواده) یا نزدیک راه پله در سطح بالا یا هر دو مکان نصب کنید.
• دتکتور نصب شده در زیرزمین باید روی سقف در بالاترین قسمت از جمله در پاگردها، زیرزمین و… نصب گردد.
• دتکتورها باید حداقل ۱۰ فوت (۳ متر) دورتر از اجاق گاز یا فرها نصب شوند تا هشدارهای دروغین هنگام پخت و پز به حداقل برسد.
• دتکتورها را روی سقف­ ها در قسمت های بالایی نصب کنید و به یاد داشته باشید، لازم به ذکر است که تجمع دود در بالاترین سط قرار می گیرد و نباید زیاد از سقف فاصله گرفت.

• اگر سقفی شیب دار دارید ، سنسور دود را در فاصله ۱ متری قله نصب کنید اما نه در راس قله (چهار اینچ پایین قله)

 

• دتکتور را در نزدیکی پنجره ها، درها یا مجاری نصب نکنید چون ممکن است در عملکرد آنها تداخل ایجاد شود.
• هرگز دتکتور یا آلارم های تشخیص دود را رنگ نکنید. رنگ، برچسب یا سایر تزئینات می تواند هشدارها را از کار باز دارد.
• برای داشتن بهترین حفاظت ، همه دتکتورها یا سنسور های دود را بهم متصل کنید.  وقتی یک زنگ دود به صدا در می آید، همه آنها به صدا در می آیند. اتصالات را می توان با استفاده از سیم کشی یا فن آوری بی سیم انجام داد.
• هنگام نصب دزدگیرهای متصل به دود، مهم است که همه هشدارها از یک سازنده (تولید کننده) باشند. اگر هشدارها سازگار نباشند ، ممکن است صدا ندهند.
• آلارم دود دو نوع است – یونیزاسیون و فوتوالکتریک. هشدار دود یونیزاسیون به طور کلی بیشتر در مقابل شعله های آتش و هشدار دود فوتوالکتریک نسبت به دود آتش سوزی واکنش نشان می دهد. [ لازم به ذکر است که در ایران طبق دستورالعمل سازمان انرژی اتمی استفاده از دتکتور یونیزه به دلیل رادیواکتیو موجود در سنسور  ممنوع می باشد و در صورت مشاهده جمع آوری می شود.]

تست دتکتور

• دتکتور باید طبق دستورالعمل های سازنده نگهداری شوند.
• دتکتور را حداقل یک بار در ماه با استفاده از دکمه تست امتحان کنید. [ در ایران در مورد دتکتورهای موضعی اطمینان حاصل کنید که همه افراد در خانه صدای زنگ خطر را درک می کنند و می دانند چه واکنشی نشان دهند.]
• دستورالعمل های تولیدکننده را برای تمیز کردن دتکتور بررسی کنید تا هشدارهای دود به خوبی کار کنند. دستورالعمل ها در بسته موجود است و یا می توانید آنها را از طریق اینترنت پیدا کنید.
• دتکتورهای با باتری های ۱۰ ساله ی غیر قابل تعویض، طوری طراحی شده اند که تا ۱۰ سال مفید و کارا باقی می مانند.
• اگر دتکتور یا سنسور دود، هشدار می دهد که باتری کم است، بلافاصله کل دزدگیر دود را تعویض کنید. دتکتورهای با هر نوع باتری دیگر حداقل سالی یک بار به یک باتری جدید احتیاج دارند.  اگر دتکتور هشدار می دهد که باتری کم است، فوراً باتری را تعویض کنید.
• هنگام تعویض باتری، لیست باتری های سازنده را که در پشت دتکتور یا دستورالعمل های سازنده درج شده است، بررسی کنید.
• دستورالعمل های سازنده مخصوص باتری هایی است که باید استفاده شود(مارک و مدل)، اگر نوع دیگری از باتری استفاده شود ممکن است که دتکتور به درستی کار نکند.