سیستم اعلام حریق چیست؟
سیستم اعلام حریق برای هشدار دادن در شرایط اورژانسی طراحی شده است. به این ترتیب می‌توانید از خانواده، همکاران و عموم مردم در صورت وقوع آتش سوزی حفاظت کنید. از جمله خدمات قابل ارائه توسط ههمیار انرژی در کنار فروش تجهیزات اعلام حریق، طراحی انواع سیستم اعلام حریق و همچنین نصب و اجرای سیستم اعلام حریق می باشد.
انواع سیستم اعلام حریق
سیستم اعلام کننده حریق از نظر نحوه آغاز به دو صورت دستی و خودکار وجود دارد:
- سیستم اعلام حریق دستی: سیستم اعلام حریق دستی سیستمی است که شامل کاشف خودکار نیست و هشدار فقط از طریق دست توسط انسان آغاز می شود. در واقع سیستم اعلام حریق دستی بدون اپراتور کارایی ندارد. تمام ساختمان هایی که سیستم اعلام حریق خودکار دارند الزاما باید سیستم اعلام حریق دستی هم داشته باشند.
- سیستم اعلام حریق اتومات (خودکار): سیستم اعلام حریق اتومات سیستمی است که دارای یک سری حسگر است که به یک یا چند محصول حریق حساس هستند و در صورت حس کردن آن ها به صورت خودکار فعال می شوند. سیستم اعلام حریق خودکار شامل دو سیستم موضعی و مرکزی نیز می باشد.
انواع سیستم اعلام حریق اتومات (خودکار) مرکزی
- سیستم اعلام حریق متعارف (Conventional):سیستم اعلام حریق متعارف، یک سیستم پایه‌ای برای تشخیص و اعلام وقوع حریق در یک ساختمان یا محیط مشخص است. این سیستم عموماً شامل عناصر زیر می‌شود
- سنسورها: سیستم اعلام حریق از سنسورها استفاده می‌کند که به طور خودکار تغییرات ناشی از حرارت، دود، یا گازهای سمی مربوط به حریق را تشخیص می‌دهند. سنسورها می‌توانند شامل دودسنج‌ها، سنسورهای حرارتی، سنسورهای گاز، و یا ترکیبی از اینها باشند.
- اعلام کننده‌ها: هنگامی که سنسورها حریق را تشخیص می‌دهند، اعلام کننده‌ها صداهای هشدار، نورهای خبرگیر و یا ترکیبی از آنها را فعال می‌کنند. این اعلام کننده‌ها معمولاً در سراسر ساختمان در نقاط استراتژیکی نصب می‌شوند تا افراد را از وقوع حریق آگاه سازند.
- پنل کنترل: پنل کنترل، قلب سیستم اعلام حریق است و در محل مرکزی قرار دارد. این پنل کنترل اطلاعاتی که از سنسورها دریافت می‌کند را تحلیل کرده و در صورت تشخیص حریق، اعلام کننده‌ها را فعال می‌کند. همچنین، پنل کنترل به عنوان یک نقطه کنترل مرکزی برای مدیریت سیستم اعلام حریق و تنظیمات آن استفاده می‌شود.
باتری‌ها و نیروی پشتیبان: سیستم اعلام حریق برای اطمینان از عملکرد مداوم خود در صورت قطع برق، از باتری‌ها و نیروی پشتیبان است
- پیکربندی آسان: با استفاده از سیستم آدرس‌پذیر، نصب و پیکربندی دستگاه‌ها و سنسورها ساده‌تر می‌شود. هر دستگاه به طور خودکار شناخته شده و می‌تواند به راحتی به شبکه اضافه شود و تنظیم شود.
-
-
قابلیت اطمینان بالا: با استفاده از سیستم آدرس‌پذیر، امکان تشخیص خطاها و اعلام آنها وجود دارد. سیستم قادر است دستگاه‌هایی که خراب یا عیب دارند را شناسایی کند و اطلاعات درست را به پنل کنترل ارسال کند.
-
مدیریت مرکزی: سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر امکان مدیریت مرکزی و کنترل کامل را در اختیارسیستم اعلام حریق آدرس پذیر (Addressable): سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر (Addressable Fire Alarm System) یک نوع پیشرفته‌تر از سیستم‌های اعلام حریق است که قابلیت تحلیل و شناسایی دقیق ترکیبی از اطلاعات را درباره وقوع حریق در ساختمان فراهم می‌کند. در این سیستم، هر دستگاه اعلام حریق (مانند سنسورها، اعلام کننده‌ها و دستگاه‌های مرکزی) دارای یک آدرس منحصر به فرد است که اطلاعات مربوط به آن به صورت دیجیتالی توسط سیستم ذخیره و تحلیل می‌شوند.
-
مزایای سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر شامل موارد زیر است:دقت بیشتر: با داشتن آدرس منحصر به فرد برای هر دستگاه، سیستم قادر است به طور دقیق مکان و منبع حریق را شناسایی کند. این امکان را به مدیران امکان می‌دهد تا عملکرد سیستم را بررسی و مدیریت کنند.
-
- انعطاف‌پذیری: سیستم اعلام حریق بی‌سیم قابلیت انعطاف‌پذیری بالایی دارد. می‌توان دستگاه‌ها را به راحتی جابجا کرد و در صورت نیاز به تغییرات در تنظیمات سیستم، به راحتی آن را تغییر داد.
-
-
هزینه کمتر: نصب سیستم اعلام حریق بی‌سیم در مقایسه با سیستم‌های سیمی هزینه‌های کمتری دارد. این به دلیل کاهش نیاز به سیم‌کشی و زمان نصب کمتر است.
-
قابلیت ارتباط برقراری مجدد: در صورت قطع برق، سیستم اعلام حریق بی‌سیم همسیستم اعلام حریق بی سیم (Wireless): سیستم اعلام حریق بی‌سیم (Wireless Fire Alarm System) یک نوع سیستم اعلام حریق است که برای ارتباط بین دستگاه‌های اعلام حریق بدون استفاده از سیم‌کشی از تکنولوژی بی‌سیم استفاده می‌کند. در این سیستم، داده‌ها به صورت بی‌سیم از دستگاه‌های اعلام حریق به پنل کنترل ارسال می‌شوند. این سیستم با استفاده از فرکانس‌های رادیویی یا امواج مادون قرمز برای ارتباط بین دستگاه‌ها و پنل کنترل استفاده می‌شود.
-
مزایای سیستم اعلام حریق بی‌سیم شامل موارد زیر است:
-
نصب آسان و سریع: به دلیل عدم نیاز به سیم‌کشی، نصب سیستم اعلام حریق بی‌سیم سریعتر و آسان‌تر است. این موضوع بسیار مفید است در مواردی که سیم‌کشی دشوار یا غیرممکن است، مانند ساختمان‌های با ساختار پیچیده یا محیط‌های با امکانات موقت مانند رویدادها و نمایشگاه‌ها.
-
عملکرد سیستم اعلام حریق:
-
تشخیص حریق: سیستم اعلام حریق با استفاده از سنسورها و دستگاه‌های تشخیص حریق، تغییرات ناشی از حرارت، دود یا گازهای سمی را تشخیص می‌دهد. سنسورها می‌توانند به صورت خودکار یا از طریق تنظیمات دستی فعال شوند.
-
ارسال اعلام حریق: پس از تشخیص حریق، سیستم اعلام حریق اقدام به ارسال اعلام حریق می‌کند. این اعلام ممکن است شامل فعالسازی آژیرها، صداهای هشداردهنده، نورهای خبرگیر و یا پیام‌های تصویری باشد. هدف از این اعلام، هشدار دادن به افراد در محل و اطلاع رسانی در مورد وقوع حریق است.
-
جمع‌آوری و ارزیابی اطلاعات: سیستم اعلام حریق اطلاعات مربوط به حریق را جمع‌آوری و ارزیابی می‌کند. این اطلاعات شامل نوع و محل حریق، وضعیت سنسورها و دستگاه‌ها، و هر گونه اطلاعات تکمیلی مربوط به حریق است.
-
اتخاذ اقدامات بعدی: بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده، سیستم اعلام حریق اقدامات بعدی را مشخص می‌کند. این اقدامات ممکن است شامل فعالسازی سیستم‌های اطفاء حریق، ارسال اطلاعات به مراکز مدیریت اضطراری، فراخوانی افراد نجات، ترتیبات اخلال برق و غیره باشد.
-
نظارت و ثبت رویدادها: سیستم اعلام حریق همچنین قادر است رویدادها و وقایع مرتبط با حریق را نظارت کند
جدول استاندارد های سیستم اعلام حریق آتش نشانی
| ردیف | کشور | استاندارد |
| 1 | امریکا | NFPA |
| 2 | کانادا | ULC |
| 3 | انگلستان | BS58 |
| 4 | اروپا | EN54 |
| 5 | امریکا | UL |
| 6 | امریکا | FM |
هشدار دهنده
هشداردهنده‌ها در ادارات، کارخانه‌ها و ساختمان‌های عمومی یافت می‌شوند. این تجهیزات بخشی از زندگی روزانه ما هستند. اما تا روز استفاده نادیده گرفته می‌شوند. فارغ از این که تجهیزات اعلام حریق می‌توانند جان ما را نجات دهند.
سیستم اعلام حریق از هر نوعی که باشد، در صورت تحریک شدن هشدار دهنده، با به صدا در آمدن به اطرافیان هشدار می‌دهد. همچنین امکان دارد سیستم اعلام حریق با یک سیستم کنترل از راه دور ترکیب شده باشد. بنابراین قادر خواهد بود به ساکنین ساختمان از طریق سیستم مرکزی اطلاع دهد.
سیستم اعلام حریق یا سیستم هشداردهنده آتش سوزی چیست؟
در این مقاله نگاهی به ساختار و انواع سیستم اعلام حریق خواهیم داشت. مجموعه همیار انرژی با تولید تجهیزات اعلام حریق آماده خدمت رسانی به شماست. با ما همراه باشید.
مغز متفکر سیستم اعلام حریق، کنترل پنل آن است. کنترل پنل قطب مرکزی دریافت تمام سیگنال‌ها است. به این ترتیب قابلیت نشان دادن وضعیت به کاربر را دارد.
این مجموعه در برگزاری مانورها نیز قابل استفاده است. در نتیجه می‌توان شرایط را از قبل بررسی نمود و اقدامات لازم برای بروز آتش سوزی واقعی را تمرین کرد.
انواع مختلف آشکارسازهای آتش سوزی
در مرکز سیستم اعلام حریق، دستگاه‌های هشدار دهنده وجود دارند. از آشکارسازهای پیچیده دود گرفته تا واحدهای شیشه شکن، طیف گسترده‌ای از انواع هشدار دهنده‌ها موجود است. اما به طور کلی می‌توان آنها را به چهار دسته تقسیم کرد:
- هشدار دهنده‌های حرارت
- هشدار دهنده‌های دود
- هشدار دهنده‌های مونواکسید کربن
- هشدار دهنده‌های ترکیبی
- تلفن کننده
آشکارسازهای حرارت (Heat Detectors)
هشداردهنده‌های حرارت می‌توانند بر اساس یک دمای مشخص کار کنند. به طوری که با رسیدن دما به مقدار از پیش تعیین شده، هشدار دهنده به صدا در می‌آید. همچنین قابلیت کار کردن بر اساس تغییرات دمایی نیز دارد.
معمولا هشداردهنده‌های حرارت مانند فیوز الکتریکی عمل می‌کنند. در این آشکارسازها آلیاژ یوتکتیک وجود دارد. این آلیاژ به حرارت حساس است و زمانی که دما به مقدار مشخصی می‌رسد، آلیاژ شروع به ذوب شدن می‌کند. در نتیجه زنگ هشدار به صدا در می‌آید.
آشکارسازهای دود (Smoke Detector)
به طور کلی اشکارسازهای دود سه نوع اصلی دارند:
- آشکارسازهای دود یونیزاسیون
- آشکارسازهای دود نوری
- آشکارسازهای دود لیزری
آشکارسازهای دود یونیزاسیون (Ionization)
به طور کلی، آشکارسازهای دود یونیزاسیون از دو محفظه ساخته شده است. محفظه اول منبعی برای تغییرات دما، رطوبت و فشار محیط است. محفظه دوم شامل ماده رادیواکتیو (معمولا ذره آلفا) است. این ذره هوای عبوری بین محفظه را یونیزه می‌کند.
هنگامی که دود وارد محفظه می‌شود جریان هوا کاهش می‌یابد. این کاهش هوا در مسیر به صدا درآمدن هشدار دهنده عمل می‌کند.
آشکارسازهای دود نوری (Light Scattering)
آشکارساز دود نوری بر اساس اثر تیندال عمل می‌کند. فتوسل و منبع نور به واسطه یک محفظه تاریک از هم جدا می‌شوند. بنابراین از تابیدن نور به فتوسل جلوگیری می‌کند. با ورود دود به درون محفظه، نور پراکنده می‌شود و به فتوسل می‌تابد. خروجی فتوسل در جهت به صدا درآمدن آشکارساز عمل می‌کند.
آشکارساز دود لیزری (Light Obscuring)
در سیستم اعلام حریق دود لیزری، دود با یک اشعه بین منبع نور و فتوسل قرار می‌گیرد. فتوسل مقدار نور دریافتی را محاسبه می‌کند. خروجی فتوسل در جهت فعال شدن سیستم اعلام عمل خواهد کرد. این هشدار دهنده مناسب فضاهای بزرگ است. جایی که بتوان منبع نور و فوتوسل را دور از هم قرار داد.
آشکارسازهای کربن مونو اکسید (Carbon Monoxide)
سیستم اعلاک حریق مونواکسید، نوعی هشدار دهنده الکترونیکی هستند که با شناسایی میزان کربن منواکسید در فضا، شیوع آتش سوزی را شناسایی می‌کنند. کربن منواکسید گازی سمی و محصول احتراق است.
این آشکارسازها مانند انواع خانگی آنها، که کربن منواکسید ناشی از احتراق‌های ناقص را شناسایی می‌کند، عمل نمی‌کند.
این آشکارسازها از سنسوری مانند سنسور آشکارسازهای خانگی استفاده می‌کنند. با این تفاوت که درجه حساسیت آنها بسیار بالاتر و سرعت واکنششان بسیار بیشتر است.
آشکارسازهای کربن مونواکسید دارای یک سلول الکتروشیمیایی هستند که کربن مونو اکسید موجود در فضا را شناسایی می‌کند. اما نسبت به سایر محصولات احتراق واکنشی ندارد.
آشکارسازهای ترکیبی (Multi-Sensor)
سیستم اعلام حریق ترکیبی، ورودی‌های هر دو حسگر نوری و حرارتی را ترکیب می‌کنند و آنها را با استفاده از الگوریتم پیچیده‌ای که در مدار آشکارساز تعبیه شده پردازش می‌کنند.
هنگامی که توسط پانل کنترل بررسی می‌شود، آشکارساز واکنشی را بر اساس پاسخ‌های ترکیبی از هر دو حسگر نوری و حرارتی نشان می‌دهد. این آشکارسازها برای واکنش به طیف گسترده‌ای از آتش سوزی‌ها طراحی شده اند.
تلفن کننده
تلفن کننده یا شیشه شکن دستگاهی است که پرسنل را قادر می‌سازد تا با شکستن عنصر شکننده روی فاسیا، زنگ هشدار را به صدا در آورند. این اقدام زنگ هشدار را به صدا در می‌آورد.
انواع مختلف سیستم اعلام حریق
سیستم‌های اعلام حریق به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- معمولی
- آدرس پذیر
- هوشمند
- بی سیم
سیستم اعلام حریق معمولی (Conventional)
در این سیستم تلفن کننده‌ها و هشدار دهنده‌ها به کمک کابل‌های فیزیکی به هم متصل اند. سیگنال‌ها از طریق این سیم‌ها به مرکز کنترل می‌رسند.
هشدار دهنده‌ها و تلفن کننده‌ها در نواحی مختلف سازماندهی شده‌اند. به این ترتیب محل آتش سوزی مشخص خواهد شد. هر منطقه در کنترل پنل اعلام حریق یا با یک چراغ نشانگر، یک نمایش متن یا در برخی موارد هر دو نشان داده می‌شود.
هرچه بیشتر بتوانیم یک ساختمان را به مناطق بیشتری منطقه بندی کنیم، مکانیابی آتش سوزی دقیق‌تر خواهد بود.
کنترل پنل حداقل به دو مدار صداگیر متصل می‌شود که می‌تواند شامل زنگ‌ها، صداهای الکترونیکی یا سایر دستگاه‌های اعلام حریق صوتی باشد. این دستگاه‌ها در زمان فعال شدن، زنگ هشدار را به صدا در می‌آورند.
سوالات رایج در مورد کنترل پنل آتش نشانی
سیستم اعلام حریق آدرس پذیر (Addressable)
اصول آشکارسازی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر در موارد بسیاری با سیستم معمولی شباهت دارد، اما تفاوت‌هایی نیز با سیستم معمولی دارد.
در این سیستم به هر آشکارساز آدرس مشخصی داده شده است. کنترل پنل می‌تواند دقیقاً تعیین کند که کدام آشکارساز یا تلفن کننده زنگ را به صدا درآورده است.
مدار تشخیص به صورت یک حلقه سیمی است و حداکثر 99 دستگاه می‌توانند به هر حلقه متصل شود. معمول است که حلقه با ماژول‌های جداسازی حلقه نصب شود. بنابراین مدار قطع می‌شود تا اطمینان حاصل شود که یک اتصال کوتاه یا یک خطا باعث از بین رفتن بخش کوچکی از سیستم نشود. در این صورت سایر بخش‌های سیستم می‌توانند به صورت نرمال کار کنند.
6 مرحله نصب تجهیزات اعلام حریق و دتکتور خانگی
سیستم اعلام حریق هوشمند (Intelligent)
در سیستم اعلام حریق هوشمند، هر آشکارساز به یک سیستم کامپیوتری متصل است. این سیستم محیط اطراف را بررسی می‌کند و در صورت آتش سوزی و نیاز به تمیز شدن با کنترل پنل ارتباط می‌گیرد. سیستم‌های اعلام حریق نسبت به سیستم‌های معمولی و آدرس پذیر، بسیار پیچیده‌تر اند و امکانات بیشتری در آن تعبیه شده است. هدف اصلی آنها کمک به جلوگیری از وقوع هشدارهای اشتباه است.
سیستم‌های اعلام حریق هوشمند در مدل‌های 2،4 و 8 حلقه‌ای موجود است. اماکن بزرگ را می توان از طریق یک پنل بزرگ مانیتور کرد.
سیستم اعلام حریق بی سیم (Wireless)
سیستم اعلام حریق بی سیم یک جایگزین موثر برای سیستم‌های اعلام حریق سیمی سنتی برای همه کاربردها هستند. این سیستم از ارتباطات رادیویی ایمن و بدون نیاز به مجوز برای اتصال سنسورها و دستگاه‌ها با کنترلرها استفاده می‌کنند. این سیستم مزایای منحصر به فرد بسیاری را ارائه می‌دهد و یک سیستم کاملاً هوشمند تشخیص آتش بدون نیاز به کابل کشی است.
انواع دتکتور و سیستم های اعلام حریق
در پایان
در این مقاله به صورت کلی با انواع سیستم اعلام حریق آشنا شدیم. این سیستم‌ها در زندگی هر روزه ما موثر هستند و از جان ما حفاظت می‌کنند. اینجا در همیار انرژی تیم کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات و نظرات شما هستند.
